Odchwaszczanie zbóż jarych
Siew zbóż jarych to decyzja zamierzona lub wymuszona uzyskaniem nieplanowanego stanowiska po wymarzniętych oziminach. Jaki procentowy udział tych dwóch stanowisk będzie w tym roku pokaże przebieg warunków klimatycznych. Należy spodziewać się, że sumarycznie będzie to znaczny obszar, stąd decyzje o przemyślanym przebiegu procesu odchwaszczania należy uznać za istotne.
Na przemyślany zakup odpowiednich herbicydów, w przypadku zbóż jarych, będzie dużo czasu. To jedna z niewielu upraw odchwaszczanych praktycznie w całości zabiegami nalistnymi. Pozwala to na wykonanie późniejszych zabiegów, po rozpoznaniu gatunków i odpowiedni dobór środków chwastobójczych. Obecny sezon będzie pierwszym od wielu lat, w którym będzie można wykonać nieliczne zabiegi przedwschodowe.
Błędy w odchwaszczaniu upraw w mijającym sezonie
Wczesny początek
Do tej pory środki zawierające diflufenikan (DFF), przede wszystkim zalecane były w zbożach ozimych. Od niedawna pojawiła się możliwość ich stosowania także w zbożach jarych, ale rejestracja obejmowała jedynie ich udział jako komponentów mieszanin fabrycznych (np. Saracen Delta 550 SC), zalecanych do wczesnych zabiegów powschodowych. Aktualnie zarejestrowano trzy identyczne środki (Fenfludi 500 WG, Mendel 500 WG i Ossetia), które można stosować bezpośrednio po siewie, aż do momentu poprzedzającego wschody (BBCH 00-09). Nie zaleca się ich w momencie szpilkowania, a następnie od chwili pierwszego liścia, aż do drugiego kolanka (BBCH 11-32).
Warunkiem uzyskania dobrego efektu chwastobójczego jest wykonania zabiegu na chwasty, które niewzeszły, a jeżeli to nastąpiło, to w momencie zwalczania nie powinny przekraczać fazy siewki o bardzo słabo rozwiniętym systemie korzeniowym. Dotyczy to zwłaszcza środków: Delfin 500 SC, Kinara 500 SC, Matrix 500 SC i Sempra 500 SC, które są zalecane dość nietypowo (późno), ponieważ dopiero od fazy pełni do końca krzewienia jęczmienia (BBCH 26-29).
Nieco później, ale i tak wcześnie
Wczesne wyeliminowanie konkurencji chwastów należy do podstaw skutecznej ochrony. Dlatego znaczna część programu to zalecenia stosowania herbicydów jeszcze przed krzewieniem zbóż. Możliwość zastosowania herbicydów w okresie poprzedzającym krzewienie w fazie od pierwszego do trzeciego liścia to kilkanaście wariantów z udziałem kilkudziesięciu herbicydów. Najczęściej wykorzystywanymi w tych fazach są takie substancje czynne jak: chlorosulfuron, florasulam, fluroksypyr, metsulfuron, tifensulfuron i tribenuron. Wszystkie wykorzystywane są do zabiegów pojedynczych (oprócz tifensulfuronu) oraz w wielu mieszaninach wzajemnych i z udziałem innych substancji czynnych.
Na uwagę zasługuje fakt, że zalecane tak wcześnie preparaty są również środkami, które można zastosować znacznie później. Terminy skrajne wahają się między fazą końca krzewienia (BBCH 29), a fazą w pełni rozwiniętego liścia flagowego (BBCH 39). W tym terminie oprócz pinoksadenu wszystkie herbicydy są zalecane do zwalczania gatunków dwuliściennych. W grupie tej warto zwrócić uwagę na kilka typów zaleceń. Dotyczą one stosowania takich samych substancji czynnych w różnych terminach oraz możliwości stosowania w różnych gatunkach zbóż.
Chwasty piętra niskiego też mogą być groźne
Za przykład może posłużyć popularny tribenuron metylu. Zawierające go Assynt 500 WG, Flame 500 WG i Lumer 50 WG zalecane są tylko w jęczmieniu, od drugiego liścia do rozwiniętego liścia flagowego (BBCH 12-39). Z kolei Bron 500 SG, Granstar SX 50 SG, Triben X 500 SG oraz Trimmer 50 SG dodatkowo można stosować w pszenicy od fazy 3 liścia do fazy drugiego kolanka (BBCH 13-32).
Zgodnie z rejestracją herbicydów, jako produktów handlowych, termin jest zawężony. Jeżeli rozpatrujemy same substancje czynne łatwo można wywnioskować, że co najmniej jęczmień wykazuje selektywność w szerokim zakresie faz rozwojowych. Analizując cały program, łatwo znaleźć zalecenia stosowania tribenuronu od późniejszych faz rozwojowych, np. od BBCH 20 lub BBCH 21. Świadczy to o bardzo zróżnicowanych badaniach rejestracyjnych przeprowadzonych w odmiennych fazach rozwojowych jęczmienia lub jęczmienia i pszenicy. Można się także dopatrzyć pewnych różnic w dawkach, które wahają się od 10 do 15 g s.cz./ha. Na tej zasadzie można prześledzić zalecenia wielu innych substancji czynnych.
Nowe rozwiązania
W ramach wczesnych zabiegów przewijają się zalecenia wielu znanych substancji czynnych. Zalecane są pojedynczo oraz w mieszaninach fabrycznych wielokrotnie dublując się ze względu na dopuszczenie do stosowania generyków i środków z handlu równoległego. Jednak wśród nich są także nowości. Jedną z nich jest preparat Omnera LQM, który zawiera znane substancje czynne (fluroksypyr + metsulfuron + tifensulfuron), ale jak do tej pory w niestosowanej mieszaninie. Drugą nowością jest Pixxaro (odpowiednik Zypar). Ten dwuskładnikowy preparat zawiera fluroksypyr i zupełnie nowy, po raz pierwszy zalecany halauksyfen metylu znany również pod nazwą Arylex. Podobnie jak pozostałe, opisane herbicydy również służą do zwalczania wyłącznie chwastów dwuliściennych.
Od początku krzewienia
Ogólnym zaleceniem jest szybka eliminacja chwastów. Ich doglebowe zwalczanie w zbożach jarych jest ograniczone do minimum. Zabiegi nalistne muszą być wykonywane na rośliny suche, a wiosna często obfituje w opady, co utrudnia wykonanie zabiegów powschodowych. Stąd w celu ochrony zarejestrowano równie wiele herbicydów do stosowania od fazy początku krzewienia, czyli w momencie, kiedy zboża posiadają w pełni wykształcone trzy liście i zaczynają wypuszczać czwarty. Na ogół fazę tę oznacza się symbolem BBCH 21. Jednak w praktyce botanicy także używają oznakowania BBCH 14 (cztery liście). Obydwa kody są równoznaczne, ale takie oznakowanie jest nieco mylące. Ochroniarze muszą wiedzieć, że BBCH 14 = BBCH 21.
Walka z chwastami będzie łatwiejsza, czyli nowości firmy Bayer
Termin ten przede wszystkim "otwierają" preparaty z grupy regulatorów wzrostu, poprawnie nazywane syntetycznymi auksynami. Wśród nich głównie wymienia się herbicydy zawierające 2,4-D i MCPA, często produkowane jako mieszaniny fabryczne z udziałem dikamby. Termin stosowania syntetycznych auksyn to cały okres krzewienia się zbóż. Należy się ściśle trzymać tego terminu, zwłaszcza jeżeli w skład herbicydu wchodzi dikamba. Zastosowana wcześniej lub później może spowodować uszkodzenia, widoczne dopiero na kłosach. Mimo to niektóre środki są zalecane później, jednak w praktyce bezpieczniej jest unikać terminów po zakończeniu fazy krzewienia.
Większość substancji czynnych zalecanych do zwalczania chwastów dwuliściennych wcześniej jest również zalecana w terminach późniejszych. Do wyjątków należą takie związki jak np.: amidosulfuron, karfentrazon etylu, propoksykarbazon sodowy czy sulfosulfuron. Ostatni termin stosowania herbicydów w zbożach jarych to faza w pełni rozwiniętego liścia flagowego (BBCH 39).
Chwasty jednoliścienne
Najbardziej dokuczliwym gatunkiem jednoliściennym występującym w zbożach jarych jest owies głuchy. Zwalczać go można substancją czynną pinoksaden, znajdującą się w środkach: Aron 50 EC, Axial 50 EC, Fraxial 50 EC i Praxial 50 EC. Zalecane są od fazy pierwszego liścia do fazy początku wykształcania liścia flagowego (BBCH 37) jęczmienia i pszenicy. Zalecana dawka waha się w granicach 0,6-0,9 l/ha. Im starszy owies głuchy, tym zalecana jest wyższa dawka preparatu. Równoczesne zwalczanie chwastów dwuliściennych można przeprowadzić wykonując zabiegi preparatem Axial Komplett lub Axial One 50 EC, których drugim składnikiem jest florasulam.
Wykorzystać adiuwanty
Później można rozpocząć walkę z owsem głuchym decydując się na zastosowanie fenoksaprop-P-etylu. Preparaty zawierające tę substancję czynną można stosować z chwilą rozpoczęcia krzewienia. W celu równoczesnego zwalczania chwastów dwuliściennych, w zależności od produktu (rejestracji) substancję tę można mieszać z: amidosulfuronem, dikambą, fluroksypyrem, jodosulfuronem, MCPA i tribenuronem metylu. Mieszanin fabrycznych z udziałem tej substancji czynnej nie ma.
Stosując sulfosulfuron lub propoksykarbazon sodowy również można ograniczyć występowanie owsa głuchego i w pewny stopniu perzu właściwego.
Podnieść skuteczność
Do podstawowych zaleceń należy stosowanie herbicydów w młodocianych fazach rozwojowych chwastów, oczywiście w zalecanych dawkach i terminach. Jednym z elementów jest również wykorzystanie możliwości aplikowania mieszanin fabrycznych i zbiornikowych. Nie należy zapominać o łącznych zabiegach z udziałem adiuwantów. Część z nich jest zalecana obligatoryjnie, pozostałe można stosować w celu zwiększenia skuteczności. W zbożach jarych w obu przypadkach najczęściej wykorzystuje się takie wspomagacze jak: Atpolan 80 EC, Asystent+, Dash HC, Olbras 88 EC, Silwett i Trend 90 EC.
Niestety, trudno zwiększyć skuteczność działania herbicydów w pszenżycie jarym, w którym zarejestrowano nieliczne herbicydy, nie dużo lepiej jest z odchwaszczaniem owsa. Większych problemów nie ma z zabiegami zwalczania chwastów w jęczmieniu jarym i pszenicy jarej.
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 1-2019 - ZAPRENUMERUJ
