Jak ograniczyć rozwój kiły kapustnych w uprawie rzepaku?
Kiła kapustnych to choroba, która może zrujnować plon rzepaku i pozostawić glebę skażoną na wiele lat. Dlatego kluczowe znaczenie ma nie tylko szybkie rozpoznanie objawów, ale przede wszystkim wdrożenie skutecznych metod ograniczania jej rozprzestrzeniania. Oto najważniejsze praktyki, które pomagają zminimalizować ryzyko infekcji i ograniczyć jej skutki.
Podstawą ochrony przed kiłą jest odpowiednio długi okres przerwy w uprawie roślin kapustowatych na tym samym polu. W standardowych warunkach zaleca się 3–4-letnią przerwę, natomiast na glebach już zagrożonych – co najmniej 7–8 lat. W tym czasie warto wprowadzać do zmianowania rośliny niebędące żywicielami patogenu, takie jak zboża, buraki czy ziemniaki.
Objawy kiły kapustnych – jak rozpoznać chorobę?
Higiena pola i eliminacja źródeł infekcji
Po zbiorze rzepaku należy dokładnie przyorać resztki pożniwne, zniszczyć samosiewy oraz chwasty – zwłaszcza te z rodziny kapustowatych, które mogą być bezobjawowymi nosicielami patogenu. Ich obecność, także w uprawach następczych, zwiększa ryzyko infekcji i przyczynia się do dalszego namnażania zarodników przetrwalnikowych w glebie.
Kwaśny odczyn gleby sprzyja kiełkowaniu zarodników Plasmodiophora brassicae. Choć odczyn zasadowy nie niszczy ich całkowicie, to skutecznie hamuje ich aktywność. Dlatego wapnowanie należy przeprowadzać tuż przed planowanym siewem rzepaku. Warto również zadbać o odpowiednie nawożenie mineralne, szczególnie o uzupełnienie boru, który wspiera zdrowy rozwój systemu korzeniowego.
Ograniczenie przemieszczania gleby
Na terenach zagrożonych kiłą kapustnych należy ograniczyć liczbę wjazdów maszyn na pole do absolutnego minimum. Każdy przejazd może przenieść zakażoną glebę na inne stanowiska. Po pracy na porażonych plantacjach konieczne jest dokładne oczyszczenie i dezynfekcja maszyn, kół ciągników oraz narzędzi uprawowych.
Kiła rzepaku – choroba, która zostaje w glebie na lata
Poprawa struktury gleby oraz jej odpowiednie odwodnienie to kolejne elementy ograniczające rozwój kiły kapustnych. Gleby zlewne, z tendencją do zaskorupiania i zalegania wody, sprzyjają infekcji. Dobrze napowietrzona i zdrenowana gleba utrudnia rozwój patogenu.
Kiła kapustnych - obornik i materiał siewny
Nie należy stosować obornika pochodzącego od zwierząt karmionych porażonymi roślinami kapustowatymi. Może on zawierać żywe zarodniki chorobotwórcze. Do siewu – po zachowaniu odpowiedniej przerwy w uprawie – warto wybierać odmiany rzepaku o podwyższonej odporności na kiłę kapustnych.
Ocena szkodliwości – kiedy i jak?
Aby ocenić skalę porażenia, należy przeprowadzić obserwacje w dwóch kluczowych momentach: jesienią w fazie rozety (BBCH 18–19) oraz wiosną, gdy rośliny wchodzą w fazę wydłużania pędu głównego (BBCH 39–51). Rośliny należy delikatnie wykopać, by nie uszkodzić systemu korzeniowego. Po oczyszczeniu korzeni z gleby można zaobserwować narośla lub ślady po ich obecności – to bezpośredni dowód infekcji.
