Bez względu na przebieg warunków klimatycznych, pierwszy zabieg odchwaszczania rzepaku powinien być przeprowadzony jeszcze jesienią. Jeżeli nie udało się go przeprowadzić bezpośredni po siewie, należy zrobić wszystko by wykonać zabieg nalistnie.
Z pewnością nie wszystkim plantatorom udało się wykonać zabiegi doglebowe w rzepaku ozimym. Co prawda popadało, ale nierównomiernie w całym kraju, a do tego intensywnie, co nie sprzyja zatrzymaniu wody w glebie.
Bez względu na przebieg warunków klimatycznych, pierwszy zabieg odchwaszczania rzepaku powinien być przeprowadzony jeszcze jesienią. Jeżeli nie udało się go przeprowadzić bezpośredni po siewie, należy zrobić wszystko by wykonać zabieg nalistnie. Czekanie do wiosny to duże ryzyko!
Wykorzystać niewykorzystane
W Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Winnej Górze (woj. wielkopolskie) w sezonie 2019/2020 porównano wyniki uprawy rzepaku prowadzone w trzech technologiach. Początki ubiegłego...
Zwolenników zabiegów doglebowych jest wielu, stąd znaczna liczba plantatorów zabezpieczyła się w środki przedwschodowe. Ci, którym nie udało się ich zastosować, w większości nie są na straconej pozycji. Znaczna część preparatów doglebowych może być aplikowana wcześnie nalistnie. Należy je stosować, gdy chwasty maksymalnie wykształciły cztery (lepiej dwa) liście właściwe. Najbardziej istotna jest faza rozwojowa korzenia, przez który wnika substancja czynna. Gdy jest drobny, słabo jeszcze wykształcony, szybko zamiera, a razem z nim cała roślina.
Do preparatów, które można wykorzystać później, praktycznie należą wszystkie, które posiadają w składzie metazachlor sam lub uzupełniony chinomerakiem i/lub dimetenamidem-P (tabela 1.). Niedawno rozszerzono możliwość nalistnego stosowania dimetachloru (Teridox 500 SC i nowszy odpowiednik Colzor Uno). Zabieg nalistny wyklucza występowanie w składzie preparatów chlomazonu i/lub napropamidu.
Na bazie metazachloru
Preparaty zawierające metazachlor nie tylko są wiodącymi w zaleceniach doglebowego zwalczania chwastów w rzepaku. Dominują również w zabiegach nalistnych. Sam metazachlor zalecany nalistnie to oferta wzbogacona (w stosunku do zabiegów doglebowych) o kilkanaście preparatów, które są zarejestrowane tylko do stosowania nalistnego. W sumie jest ich ponad 30. Reprezentują formulacje 400 i 500 SC, które w przeliczeniu stosuje się w ilości 750 do 1000 g s.cz./ha.
Wielu rolników nauczonych doświadczeniami z ostatnich kilku lat zdecydowało się w tym roku świadomie opóźnić siew rzepaku ozimego. Powodem są coraz dłuższe jesienie, które sprzyjają nadmiernemu wzrostowi roślin przed zimą. To...
W tej formie metazachlor zarejestrowany jest od fazy dwóch liści właściwych rzepaku. W mieszaninach zgodnie z rejestracją w wielu przypadkach można go stosować od momentu wschodów (liścienie). W tym terminie w zalecanych dawkach mieszanin fabrycznych ilość metazachloru nie przekracza 750 g s.cz./ha.
Z różnymi komponentami
Chinomerak i dimetenamid-P to nieliczne substancje czynne oferowane wyłącznie w mieszaninach fabrycznych. Zalecane są do zwalczania chwastów dwuliściennych. Chinomerak jako dodatek przeznaczony jest głównie na pola zagrożone przetacznikami, a dimetenamid-P bodziszkami. Obie substancje czynne najczęściej są zalecane z metazachlorem.
Chinomerak z metazachlorem to połączenie reprezentowane przez herbicydy: Butisan Star 416 SC, Butisan Top, Impesco 416 SC, Permuson 416 SC, Rapsan Plus, Rapsan Turbo, Sultan Top 500 SC i Tazachmer 500 SC.
Natomiast dimetenamid-P z metazachlorem znajduje się w produkcie Butisan Duo 400 EC oraz dwóch formach użytkowych preparatu Springbok.
W handlu są również mieszaniny, których składnikami są tylko omawiane bazowe substancje czynne (chinomerak i dimetenamid-P). To Solanis (znany uprzednio jako Tanaris) oraz dwa nowsze, identyczne produkty - Butisan Mix i Butisan Pro. Środki te stosowane w dawce 1,5 l/ha oprócz bodziszków i przetaczników zwalczają również: jasnotę purpurową, mak polny, marunę nadmorską, przytulię czepną, rumianek pospolity i tasznika pospolitego.
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych opublikował wstępne wyniki plonowania rzepaku ozimego w badaniach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Plon wzorca wyniósł 41,7 dt/ha i był większy niż w latach 2019 (36,0 dt/ha) i...
Mieszanina tych substancji czynnych jest oferowana również z dodatkiem metazachloru (Butisan Avant i Butisan Star Max 500 SE). Skuteczność środków dwu- i trójskładnikowych jest zbliżona, ponieważ sumarycznie zawierają po 400-500 g substancji czynnej w litrze preparatu.
Dokonując wyboru, należy uprzednio przeanalizować skład botaniczny chwastów i położyć nacisk na preparat, którego większa ilość substancji czynnej jest zalecana do zwalczania dominującego na polu gatunku (ów) chwastu (ów).
Nietypowy imazamoks
Zakładając zastosowanie herbicydów, składnikami których jest imazamoks, decyzję trzeba podjąć już w czasie zakupu materiału siewnego. Substancję tę można stosować wyłącznie w odmianach opatrzonych symbolem CL (Clearfield). Technologia Clearfield polega na wykorzystaniu herbicydu o działaniu nieomal totalnym i odmiany mieszańcowej rzepaku (uzyskanej na drodze hodowli tradycyjnej, nie mylić z GMO) odpornej na zawarte w preparacie substancje czynne, głównie imazamoks.
Do nalistnego odchwaszczania rzepaku zalecane są herbicydy: Clentiga, Cleravo 285 SC i Cleversa 285 SC, których składnikami jest imazamoks i chinomerak oraz Cleravis 492,5 SC, którego trzecim komponentem jest metazachlor.
Wilgotna gleba i osiem substancji czynnych wystarczy, aby zabezpieczyć wschodzący rzepak przed konkurencją chwastów. Zarejestrowane substancje czynne (aminopyralid, chinomerak, chlomazon, dimetenamid-P, dimetachlor, metazachlor,...
Preparaty przeznaczone są do powschodowego zwalczania gatunków dwuliściennych. Najwcześniej w dawce 1 l/ha zalecany jest Cleversa 285 SC.(i odpowiedniki) – od fazy liścieni do sześciu liści właściwych rzepaku. Podobnie, także wcześnie można stosować w dawce 1,5 l/ha preparat Cleravis 492,5 SC. Jego dawkę można zwiększyć do 2 l/ha, pod warunkiem, że rzepak przekroczył fazę 2 liści. Do każdego zabiegu należy dodatkowo użyć adiuwanta Dash HC w dawce 1 l/ha.
Regulatory wzrostu
Popularne regulatory wzrostu, takie jak 2,4-D, MCPA, mekoprop i dikamba charakteryzują się bardzo wysoką fitotoksycznością w stosunku do rzepaku i jako bardzo skuteczne są wykorzystywane do zwalczania jego samosiewów w zbożach. Jednak inne substancje o tym samym mechanizmie działania są selektywne dla rzepaku. Pierwszym przykładem jest szeroko opisany chinomerak. Ponadto w tej grupie znajdują się takie związki jak: aminopyralid, chlopyralid, pikloram oraz halauksyfen metylu.
Aminopyralid po raz pierwszy pojawił się jako składnik preparatu Navigator 360 SL (+ chlopyralid + pikloram) i nieco później w formie kilku odpowiedników (Astor 360 SL, Blast, Iguana, Kratos Trio, Mariner 360 SL). Kolejne produkty to Kliper i Spark (+ metazchlor + pikloram). Najpóźniej zarejestrowano aminopyralid w pojedynczej formie, oferowany jako Runway. Sam zwalcza niewiele gatunków, można je jednak zaliczyć do uciążliwych (chaber bławatek, mak polny, maruna bezwonna, rumianek pospolity).
W przypadku konieczności zwalczania szerszego spektrum chwastów, zalecane są powyższe mieszaniny fabryczne. Aminopyralid charakteryzuje się nieco dłuższym rozkładem, niż wiele innych substancji czynnych, dlatego bez względu na formę, w jakiej planuje się aplikację, warto zapoznać się z jego działaniem następczym oraz jak postępować z resztkami pożniwnymi.
W br. do krajowego rejestru wpisanych zostało 16 nowych odmian rzepaku ozimego – 13 mieszańcowych i 3 populacyjne. Odmiany pochodzą z siedmiu różnych firm hodowlanych - pięciu zagranicznych i dwóch krajowych. W ocenie...
W mieszaninach omawianych środków znajdują się także chlopyralid i pikloram, które są wykorzystane w znacznie większym zakresie. Chlopyralid znany jest przede wszystkim, jako Lontrel 300 SL. Doczekał się kilkunastu odpowiedników, których cześć jest zalecana pojedynczo (Auksendy 300 SL, Cliophar 300 SL, Effigo, Golden Clopyralid 300 SL, Hoder 300 SL, Kak-Piral 300 SL, Lontrel 300 SL, Songhai 300 SL, Vivendi 300 SL), głównie w celu zwalczania chabrów, rumianów i rumianków.
Inne formy tej substancji czynnej (Cloe 300 SL, Major 300 SL, Prosto 300 SL) w celu poszerzenia skuteczności, głównie w zwalczaniu przytulii czepnej, zalecane są w mieszaninach z pikloramem (Pikas 300 SL, Raldico 300 SL, Zorro 300 SL). Kolejne rozszerzenie tej mieszaniny to dodatek metazachloru (Mezzo 500 SC, Mezotop 500 SC, Metax 500 SC). Dziewięć wymienionych preparatów można stosować na zasadzie każdy z każdym (tabela 1).
Zalecenia stosowania regulatorów wzrostu w rzepaku zamyka halauksyfen metylu (Arylex). Substancja ta w mieszaninie z pikloramem zalecana jest w formie identycznych preparatów Belkar i Mozzar. Preparaty te w celu zniszczenia: bodziszka drobnego, chabra bławatka, dymnicy pospolitej, komosy białej, jasnot, maku polnego, maruny nadmorskiej, przytulii czepnej, rumianku pospolitego, stulichy psiej, tasznika pospolitego i tobołków polnych są zalecane w dwóch wariantach - w fazie 2-4 liści rzepaku w dawce 0,25 l/ha lub w fazie 6-8 liści w dawce 0,5 l/ha.
Doglebowo, systemicznie i parząco
Niskie tegoroczne plony rzepaku w wielu gospodarstwach wywołały zniechęcenie wśród jego producentów. I trudno się dziwić. W wielu, nawet bardzo dobrych gospodarstwach, plony rzepaku w tym sezonie wyniosły 2 czy 2,5 t z 1 ha. To...
Pod koniec wegetacji rzepaku, gdy temperatura waha się w granicach 0-15
oC można zastosować propyzamid. To dość nietypowa substancja czynna, którą stosuje się nalistnie, chociaż działa doglebowo. Jest w stanie w ten sposób zwalczać chwasty nawet w fazie 6 liści lub w fazie kilkunastocentymetrowej rozety. Poza kilkoma gatunkami dwuliściennymi bardzo dobrze zwalcza gatunki jednoliścienne, w tym samosiewy zbóż. Od wielu lat reprezentowana jest przez Kerb, obecnie na rynku znajduje się także kilka odpowiedników.
Zupełnie innym sposobem działania charakteryzuje się bifenox, będący składnikiem preparatu Fox 480 EC. Substancja ta działa systemicznie i parząco. Jest szczególnie przydatna, gdy równocześnie z rzepakiem kiełkują chwasty, które go zagłuszają. Działa szybko, a warunkiem skuteczności jest wykonanie zabiegu, gdy rzepak ma minimum 4 liście właściwe, w przypadku wcześniejszego zabiegu może dojść do jego uszkodzenia.
Samosiewy zbóż
Rzepak ozimy jest często siany w stanowiskach po zbożach, dlatego ich samosiewy masowo występują na plantacjach. Przyjmuje się, że po kombajnowym zbiorze zbóż na 1m2 może pozostać nawet 60-80 ziaren. Jeżeli tylko część z nich skiełkuje, to ich działanie konkurencyjne może spowodować spadek plonu rzepaku nawet ponad 20%.
Kiła kapusty od kilkunastu lat stanowi poważne wyzwanie dla plantatorów w Polsce. Jedną z możliwości jej ograniczania jest uprawa odmian o wysokiej odporności. Rzepak jest rośliną ważną w płodozmianie gospodarstw średnio- i...
Zwalczanie samosiewów zbóż jest stosunkowe łatwe. Gwarantuje to szeroka dostępność do graminicydów, których do zabiegów jesiennych jest oferowanych blisko 60 (tabela 2). Połowa z nich to środki zawierające 50 lub 100g/l chizalofopu-P etylu. Mimo dwóch form użytkowych, dawki są zalecane w 10 wariantach. Od 0,3 do 1,5 l/ha, co można przeliczyć na 30-75 g s.cz./ha.
Pozostała sześć substancji czynnych (chizalofop-P-tefurylowy, cykloksydym, fluazyfop-P butylowy, haloksyfop-P, kletodym, propachizafop) zalecana jest mniej zawile, chociaż także zdarzają się pewne nieścisłości.
Przykładowo, Grapan Extra w rzepaku jest zalecany tylko w dawce 2,0 l/ha, mimo, że połowa tej dawki jest wystarczająca do zwalczania samosiewów zbóż. Optymalnym terminem zwalczania samosiewów zbóż jest faza od dwóch liści do początku krzewienia. Zakres i zróżnicowanie dawek można tłumaczyć jedynie zwalczaniem samosiewów w różnych fazach rozwojowych.
Im zabieg wykonuje się wcześniej (2 liście) tym bardziej skraca się okres konkurencji oraz zmniejsza koszty ze względu na wystarczającą niższą dawkę. Problemem może być także wybór substancji czynnej. Działanie wszystkich jest bardzo zbliżone, dlatego należy kierować się najbardziej ceną w przeliczeniu na hektar. Graminicydy można także wykorzystać do zwalczania innych traw, w tym np. wieloletniego perzu, który wymaga na ogół od dwu- do trzykrotnie wyższych dawek.
Tabela1. Program jesiennego zwalczania chwastów dwuliściennych w rzepaku ozimym
|
Substancja czynna
|
Kombinacje
|
Dawka (l, kg/ha)
|
|
Rzepak w fazie liścieni do 4 liści
|
|
Dimetachlor
|
Colzor Uno, Teridox 500 EC
|
2,0
|
|
Rzepak w fazie liścieni do fazy 6 liści
|
|
Chinomerak + imazamoks
|
Clentiga lub Cleravo 285 SC lub Cleversa 285 SC + adiuwant Dash HC
|
1,0 + 1,0
|
|
Rzepak w fazie liścieni do fazy 7 liści
|
|
Metazachlor + chinomerak + dimetenamid-P
|
Butisan Avant
|
2,5
|
|
Rzepak w fazie liścieni do fazy 8 liści
|
|
Aminopyralid
|
Runway
|
0,267
|
|
Chinomerak + dimetenamid-P
|
Butisan Mix, Butisan Pro, Solanis
|
1,5
|
|
Chinomerak + metazachlor
|
Rapsan Turbo
|
2,0
|
|
Rzepak w fazie od 1 do 3 liści (chwasty do fazy dwóch liści)
|
|
Aminopyralid + metazachlor + pikloram
|
Kliper, Spark
|
1,5
|
|
Rzepak w fazie do dwóch liści (na wschodzące chwasty)
|
|
Chinomerak + metazachlor + imazamoks
|
Cleravis 492,5 SC + adiuwant Dash HC
|
1,5 + 1,0
|
|
Rzepak w fazie 2 do 4 liści (chwasty od liścieni do 4 liści)
|
|
Chinomerak + metazachlor + imazamoks
|
Cleravis 492,5 SC + adiuwant Dash HC
|
1,5-2,0 + 1,0
|
|
Rzepak od fazy 2 liści (chwasty do fazy dwóch liści)
|
|
Metazachlor
|
Bantux 500, Butisan 500 SC, Butisan S, Naspar Solo, Raper Solo, Rapsan Solo,
|
1,5
|
|
Dakota 500 SC, Effendi 500 SC, Fuego 500 SC, Fym 500 SC, Hiperkan 500 SC, Macho 500 SC, Mashona, Mechlor 500 SC, Metazachlor 500 SC, Metazanex 500 SC, Metax 500 SC Metkan 500 SC, Met-Nex 500 SC, Mezotop 500 SC, Mezzo 500 SC, Naspar 500 SC, Parsan 500 SC, Raper 500 SC, Rapex 500 SC Rapsan 500 SC, Rego 500 SC, Rexxan SC, Tenet 500 SC, Zatem 500 SC, Znachor 500 SC
|
2,0
|
|
Bantux, Butisan 400 SC, Butisan Mono
|
2,5
|
|
Metazachlor + dimetenamid-P
|
Butisan Duo 400 EC, Springbok, Springbok Duo
|
2,0-2,5
|
|
Metazachlor + chinomerak
|
Sultan Top 500 SC
|
2,0
|
|
Butisan Star 416 SC, Impesco 416 SC, Permuson 416 SC, Rapsan Plus
|
3,0
|
|
Metazachlor + chinomerak + dimetenamid-P
|
Butisan Star Max 500 SE
|
2,0-2,5
|
|
Rzepak w fazie 3-4 liści (chwasty od liścieni do fazy 4 liści)
|
|
Aminopyralid + chlopyralid + pikloram
|
Astor 360 SL, Blast, Iguana, Kratos Trio, Mariner 360 SL, Navigator 360 SL
|
0,3
|
|
Rzepak w fazie 4-5 liści (chwasty w fazie 2-3 liści lub faza rozety)
|
|
Propyzamid
|
Kerb 400 SC
|
1,875
|
|
Rzepak w fazie 4-6 liści (chwasty w fazie 2-3 liści lub faza rozety)
|
|
Chlopyralid
|
Auksendy 300 SL, Cliophar 300 SL, Effigo, Golden Clopyralid 300 SL, Hoder 300 SL, Kak-Piral 300 SL, Lontrel 300 SL, Songhai 300 SL, Vivendi 300 SL
|
0,3-0,4
|
|
Chlopyralid + pikloram
|
Cloe 300 SL lub Major 300 SL lub Prosto 300 SL + Pikas 300 SL lub Raldico 300 SL lub Zorro 300 SL
|
0,3 + 0,078
|
|
Chlopyralid + pikloram + metazachlor
|
Cloe 300 SL lub Major 300 SL lub Prosto 300 SL + (Pikas 300 SL lub Raldico 300 SL lub Zorro 300 SL) + (Mezzo 500 SC lub Mezotop 500 SC lub Metax 500 SC)
|
0,3 + 0,078 + 1,5
|
|
Propyzamid
|
Kerb 50 WP
|
1,0-1,5
|
|
Barclay Propyz SC, PPZ-400 SC, Prince 400 SC Propyzaflash SC, Turbopropyz SC
|
1,25-2,1
|
|
Rzepak po przekroczeniu fazy 4 liści do 9 liści (chwasty w fazie 2-4 liści)
|
|
Bifenox
|
Fox 480 SC
|
0,6-1,0
|
|
Rzepak w fazie 2-4 lub 6-8 liści (chwasty w fazie 2-6 liści)
|
|
Halauksyfen + pikloram
|
Belkar, Mozzar
|
0,25 lub 0,5
|
Tabela 2. Program jesiennego zwalczania chwastów jednoliściennych w rzepaku ozimym
|
Substancja czynna
|
Kombinacje
|
Dawki (l/ha)
|
|
Chizalofop-P etylu
|
Buster 100 EC, Investo 100 EC, Jenot 100 EC
|
0,3-0,4
|
|
Pilot 10 EC, Targa 10 EC
|
0,35-0,4
|
|
Pilot Max 10 EC, Szogun 10 EC
|
0,35-0,5
|
|
Darium, Trepach
|
0,4
|
|
Agard 100 EC, Demetris 100 EC, Digator 100 EC, Grasser 100 EC, Superb 100 EC, Superic 100 EC
|
0,45-0,6
|
|
Targa Max 10 EC
|
0,5-0,6
|
|
Labrador Pro, Wizjer
|
0,75
|
|
Achiba 05 EC, Targa Super 05 EC
|
0,75-1,0
|
|
Labrador Extra 50 EC, Lampart 05 EC, Leopard Extra 05 EC, Maceta 50
|
0,75-1,5
|
|
Elegant 05 EC, Graminis 05 EC, Labrador 05 EC, Quabil, Quik 05 EC, Supero 05 EC, Taurus 05 EC
|
1,0-1,2
|
|
Chizalofop-P tefurylu
|
Bagira 040 EC, Pantera 040 EC
|
0,6-1,0
|
|
Grapan Extra 40 EC
|
2,0
|
|
Cykloksydym
|
Focus Ultra 100 EC
|
1,0-2,0
|
|
Fluazyfop-P-butylowy
|
Balatella Forte 150 EC, Fusilade Super 150 EC
|
0,63-0,83
|
|
Esorio 150 EC, Flutox 150 EC, Rento 150 EC, Tapani 150 EC
|
0,75
|
|
Privium 125, Trivko
|
0,75-1,0
|
|
Akapit 125 EC
|
1,0-2,5
|
|
Freuquent
|
2,0
|
|
Haloksyfop-P
|
Gallant Super 105 EC, Perennal 104 EC
|
0,5
|
|
Kletodym
|
Centurion Plus 120 EC, GramiGuard, Selekt Super 120 EC
|
0,8
|
|
V-Dim 240 EC, VextraDim 240 EC
|
0,5
|
|
Propachizafop
|
Agil S-100 EC, Aria 100 EC, Bosiak 100 EC, Vima-propachizafop, Zetrola 100 EC
|
0,5-0,7
|
-
Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 8-2020 - ZAPRENUMERUJ
