Graminicydy - tylko 7 substancji czynnych
Graminicydy to grupa zaledwie 7 substancji czynnych zalecana w kilkudziesięciu uprawach roślin dwuliściennych, często utożsamiana z preparatami zalecanymi do zwalczania roślin jednoliściennych. Ich działanie jest jeszcze bardziej selektywne - ograniczone jedynie do zwalczania traw.
Ogólny efekt chwastobójczy jest uzależniony od terminu zabiegu, określony fazą wzrostu zwalczanych traw, natomiast skuteczność w stosunku do poszczególnych gatunków jest uwarunkowana wysokością zastosowanej dawki substancji czynnej.
Zakres zwalczanych gatunków
Zalecenia zwalczania traw można podzielić na dwie zasadnicze grupy: trawy jednoroczne i wieloletnie. Wśród traw jednorocznych przede wszystkim należy wymienić miotłę zbożową i wyczyniec polny występujące głównie w zbożach. Owies głuchy jest charakterystyczny dla zbóż jarych, ale również jest spotykany w uprawach dwuliściennych. Najwięcej kłopotu w burakach i ziemniakach sprawiają tzw. chwasty prosowate, które reprezentują przede wszystkim chwastnica jednostronna oraz włośnice (sina i zielona), rzadziej paluszniki (krwawy i nitkowaty). Z kolei rzepak ozimy najczęściej, ze względu na stanowisko, jest zagrożony samosiewami zbóż jarych i ozimych (tzw. chwasty fakultatywne). Dawki preparatów dla wszystkich jednorocznych chwastów są zbliżone, na ogół samosiewy zbóż wymagają najniższych. Optymalny okres zwalczania to faza od 2 liści do początku krzewienia (BBCH 12-21), ale także wykazują wrażliwość w fazie końca krzewienia (BBCH 29). Druga grupa to trawy wieloletnie. Dominującym gatunkiem jest perz właściwy. Jego zniszczenie wymaga stosowania najwyższych dawek, a za optymalny okres wrażliwości uznaje się fazę od 3 do 8 liści (BBCH 13-18), to jest gdy osiągnie 15-25 cm wysokości. Do wrażliwych na dawki "perzowe" należą wieloletnie gatunki stokłos, życic, wiechlin i inne, w tym jako wyjątek takiej dawki wymaga jednoroczna wiechlina roczna.
Wiosenne nowości w odchwaszczaniu ozimin
Grupa "fop" i "dym"
Praktycznie wszystkie graminicydy stosuje się w jednym celu - zniszczenia roślin trawiastych w uprawach dwuliściennych. Pozostaje wybór odpowiedniego środka spośród 46 oferowanych produktów podzielonych na dwie grupy chemiczne: pochodne kwasu arylofenoksypropionowego - grupa "fop" reprezentowana przez 41 preparatów i cykloheksenodiony - grupa "dym" reprezentowana zaledwie przez 5 graminicydów. Preparaty uwzględniając temperaturę podczas zabiegu działają tak samo, jednak środki z grupy "fop" można stosować w najwyższych dopuszczalnych normach czyli do 27oC ("dym" do 25oC).
Rozpatrując zakres rejestracji w dominujących uprawach dwuliściennych łatwo zauważyć, że najlepiej opracowane są zalecenia dla buraków cukrowych, w których oprócz środka Freuqent (fluzaifop-P butyl) są zalecane wszystkie produkty. W rzepaku większość jest zalecana zarówno w terminie jesiennym, jak i wiosennym. Stosowanie pojedynczych graminicydów jest ograniczone do jednego terminu - jesieni lub wiosny. Najmniejszą liczbę rejestracji obejmuje odchwaszczanie ziemniaków.
W ramach zaleceń poszczególnych substancji czynnych również można się doszukać pewnych różnic, stąd dobrze jest zapoznać się z ich charakterystyką.
Chizalofop-P etylowy
To zdecydowanie najliczniejsza grupa preparatów. Obejmuje prawie 2/3 wszystkich zarejestrowanych produktów handlowych (28). Produkowane są w dwóch formulacjach 50 EC i 100 EC. Z małymi odchyleniami najczęściej są zalecane w dawce 30-60 g s.cz./ha w celu zwalczenia gatunków jednorocznych (w tym samosiewów zbóż) i w dawce 100-150 g s.cz./ha w celu niszczenia gatunków wieloletnich, głównie perzu. Niektóre formy użytkowe są zalecane łącznie ze wspomagaczami. Przykładowo Buster 100 EC z adiuwantem Asystent+, a Lampart 05 EC i Leopard Extra 05 EC z adiuwantem Olejan 85 EC lub Olemix 84 EC. Graminicydy Quabil 5 EC i Quick 05 EC nie są zalecane do zwalczania perzu w rzepaku ozimym. Z kolei preparatów: Elegant 05 EC, Graminis 05 EC, Labrador 05 EC, Quick 05 EC i Taurus 05 EC nie należy stosować wiosną w rzepaku ozimym w dawce wyższej niż 1,2 l/ha. Preparatów: Szogun 10 E, Targa 10 EC i Targa Max 10 EC nie należy stosować w ziemniakach w wyższych dawkach niż 1,0 l/ha oraz analogicznie Targa Super 05 EC w dawce wyższej niż 2,0 l/ha (maksymalnie 100 g s.cz./ha).
Wszystko o wiosennym odchwaszczaniu zbóż
Chizalofop-P tefurylowy
Substancja czynna reprezentowana przez 3 preparaty w formulacji 40 EC. Nie jest zalecana do odchwaszczania ziemniaków. Na ogół zalecana w dawce 40 g s.cz./ha w celu zwalczania samosiewów zbóż i traw jednorocznych. Do niszczenia perzu zalecana jest dawka 60-80 g s.cz./ha. Jest to substancja czynna, której zalecenia są dość zróżnicowane pod względem następstwa, rozpatrując poszczególne produkty. Po zastosowaniu graminicydu Grapan Extra 40 EC rośliny jednoliścienne (trawiaste) można uprawiać po 42 dniach, a w przypadku pozostałych dopiero po 120 dniach, co wydaje się bardzo restrykcyjnym zaleceniem.
Fluazyfop-P butulowy
Również jest reprezentowany przez trzy preparaty zawierające 125 lub 150 g s.cz. w jednym litrze preparatu. Zalecane dawki są dość zróżnicowane - od 94 do 250 i 250 do 375 g s.cz/ha odpowiednio do zwalczania gatunków jedno- i wieloletnich. W praktyce dawki niższe dają dość dobre rezultaty. W przypadku tej substancji czynnej należy zwrócić uwagę na fazy rozwojowe chwastów i najwyższe dawki stosować wyłącznie na chwasty zaawansowane w rozwoju.
Haloksyfop-P
Jest reprezentowany przez dwa identyczne graminicydy Gallant Super 104 EC i Perenal 104 EC. Zalecany do odchwaszczania buraków cukrowych, a rzepaku ozimego jedynie w terminie jesiennym.
Propachizafop
To możliwość zwalczania traw pięcioma identycznymi herbicydami zawierającymi po 100 g s.cz. w jednym litrze preparatu. Zalecenia wszystkich są identyczne. Propachizafop jesienią w rzepaku ozimym można stosować łącznie z adiuwantami Olejan 85 EC lub Olemix 84 EC. Przyspiesza to zwalczania chwastów. Preparaty te są również przystosowane do zwalczania perzu właściwego w dawkach dzielonych (2 x 0,6 l/ha). Zabiegi należy wykonać w odstępie nie mniejszym niż 12 dni.
Czy rolnictwo poradzi sobie bez glifosatu?
Cykloksydym
Jego jedynym przedstawicielem jest graminicyd Focus Ultra 100 EC. Jako jedyny może być również stosowany w kukurydzy, ale wyłącznie w odmianach odpornych na tę substancję czynną. W niektórych uprawach dawki preparatu można obniżyć stosując zabieg łącznie z adiuwantem Dash HC.
Kletodym
Jest produkowany w dwóch formach użytkowych 120 EC i 240 EC. Formulacje 120 EC nie są zalecane do zwalczania perzu w rzepaku ozimym, natomiast formulacje 240 EC w ogóle nie mają rejestracji stosowania w wyższych dawkach w celu zwalczania perzu, ich dawka w rzepaku ozimym jest ograniczona do 0,5 l/ha (120 g s.cz.), a w ziemniakach w ogóle nie są zalecane.
Zasadnicze wykorzystanie
Wysoka selektywność graminicydów w stosunku do roślin dwuliściennych znajduje swoje odzwierciedlenie w rejestracji. Oprócz "masowych" zaleceń odchwaszczania buraków cukrowych, rzepaku ozimego i ziemniaków, w ramach podstawowej rejestracji bardzo często przewijają się takie uprawy jak: buraki pastewne, bobik, fasola, groch, cebula, marchew czy truskawki. Ale nieomalże o całkowitej selektywności graminicydów w stosunku do roślin dwuliściennych świadczą zalecenia ich stosowania w uprawach i zastosowaniach małoobszarowych. W tym przypadku trudno wymienić gatunki roślin, w których nie są zalecane. Co prawda zalecenia te opatrzone są klauzulą, że "odpowiedzialność za skuteczność działania i fitotoksyczność środka ochrony roślin stosowanego w uprawach małoobszarowych ponosi wyłącznie jego użytkownik", jednak ewentualne ryzyko można całkowicie wyeliminować, chociażby dlatego, że niektóre rośliny uprawne są zarejestrowane w dwojaki sposób.
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 6-2019 - ZAPRENUMERUJ
