Cyberbezpieczeństwo w nowoczesnym rolnictwie – czy wiesz, jak się chronić?

Nowoczesne rolnictwo zmienia się na naszych oczach. Na pola wjeżdżają inteligentne maszyny, pojawiają się drony i czujniki glebowe, a systemy zarządzania gospodarstwem rolnym z poziomu komputera to już codzienność. Technologia pomaga zwiększyć wydajność, zoptymalizować koszty i poprawić jakość produkcji rolnej.

Wraz z cyfryzacją rolnictwa rośnie także zagrożenie ze strony cyberprzestępców. Czy polskie gospodarstwa są na to gotowe?

Rolnictwo w erze cyfrowej

Nowoczesne gospodarstwa rolne zaczynają bardziej przypominać inteligentne systemy produkcyjne niż tradycyjne pola uprawne. Codzienną pracę rolników rewolucjonizują takie rozwiązania, jak: systemy GPS sterujące traktorami, zautomatyzowane linie do karmienia zwierząt, czujniki IoT (Internet of Things) monitorujące wilgotność gleby, jakość powietrza czy stan upraw, a także zarządzanie produkcją i logistyką z poziomu aplikacji mobilnej.

Dzięki tym technologiom możliwe stało się:

• precyzyjne planowanie zbiorów,
• optymalizacja zużycia nawozów i wody,
• szybkie reagowanie na zmiany warunków pogodowych.

Coraz więcej danych gromadzonych jest w chmurze. To tam zapisują się harmonogramy oprysków, raporty z produkcji oraz informacje o kontraktach i płatnościach.

Chociaż cyfryzacja przynosi ogromne korzyści, zwiększa też ryzyko cyberataków i nieautoryzowanego dostępu do wrażliwych informacji.

Oto największe cyberzagrożenia dla rolnictwa

Wciąż może się wydawać, że cyberataki są problemem wyłącznie dużych firm, banków lub instytucji rządowych. Sektor rolniczy nie wydaje się oczywistym celem, jednak staje się coraz atrakcyjniejszy dla cyberprzestępców.

Wszystko dlatego, że gospodarstwa rolne są coraz bardziej uzależnione od nowoczesnych technologii, a przy tym, bagatelizując zagrożenia, bywają słabo chronione. W dodatku rolnictwo pełni strategiczną funkcję w gospodarce, a to czyni je szczególnie wrażliwym na wszelkie zakłócenia.

Do najczęstszych zagrożeń należą:

• Ransomware – instalowanie złośliwego oprogramowania, które szyfruje dane w taki sposób, że stają się niedostępne dla właściciela. Przestępcy żądają wysokiego okupu za ich odblokowanie.
• Phishing – próby wyłudzenia danych logowania lub informacji finansowych poprzez fałszywe wiadomości e-mail lub SMS. To jedno z najczęstszych zagrożeń, które dodatkowo bywa coraz trudniejsze do wykrycia. Przykładowo, w Polsce rolnicy coraz częściej otrzymują wiadomości SMS podszywające się pod ARiMR, informujące o rzekomym zablokowaniu płatności dopłat, z groźbą utraty środków, jeśli nie zalogują się przez podany link. To klasyczny atak phishingowy mający na celu wyłudzenie danych logowania lub danych osobowych.
• Włamania do urządzeń IoT – przejęcie kontroli nad inteligentnym sprzętem, np. systemami nawadniania czy maszynami.
• Kradzież danych klientów i kontrahentów – może to prowadzić do utraty zaufania oraz konsekwencji prawnych.

Skutki takich ataków mogą być bardzo poważne: od strat finansowych, przez zatrzymanie produkcji, aż po zakłócenie łańcucha dostaw żywności i zagrożenie bezpieczeństwa konsumentów.

Przykłady z życia wzięte

Jak informuje firma Crawford & Company, zajmująca się zarządzaniem ryzykiem, w ostatnich latach odnotowano przypadki włamań do automatycznych systemów wentylacyjnych w chlewniach, przez co zagrożone było zdrowie i życie zwierząt hodowlanych. W USA doszło również do ataków typu ransomware na firmy przetwórcze i logistyczne, co spowodowało poważne zakłócenia w dostawach mięsa na dużą skalę oraz wzrost cen produktów spożywczych.

Inny przykład pochodzi z Kanady, gdzie hakerzy zaatakowali system zarządzania uprawami jednej z dużych farm zbożowych. Cyberprzestępcy uzyskali dostęp do danych z czujników wilgotności i temperatury, a następnie je zmanipulowali, co doprowadziło do błędnych decyzji dotyczących nawadniania i nawożenia. Skutkiem były znaczne straty w plonach oraz konieczność wstrzymania dostaw do kontrahentów.

5 kroków do ochrony cyfrowego gospodarstwa

Wdrożenie podstawowych zasad cyberbezpieczeństwa nie wymaga na szczęście dużych inwestycji ani specjalistycznej wiedzy informatycznej. Oto co możesz zrobić już teraz, aby zapewnić sobie solidną ochronę.

1. Aktualizacje oprogramowania

Podstawą ochrony przed cyberatakami są regularne aktualizacje systemów operacyjnych, aplikacji i wszelkiego rodzaju oprogramowania firmowego.

Producenci nieustannie udostępniają łatki bezpieczeństwa, które zamykają znane luki i starają się wyprzedzić działania cyberprzestępców.

Zaniedbanie aktualizacji może pozostawić system otwarty na znane metody ataku, które hakerzy potrafią wykorzystać w mgnieniu oka i bezlitośnie. Aby uniknąć ręcznych aktualizacji, warto ustawić automatyczne aktualizacje tam, gdzie to możliwe.

2. Bezpieczne połączenie z Internetem

Jeśli monitorujesz zdalnie swoje gospodarstwo lub systemy (np. z telefonu lub laptopa poza domem), korzystaj ze sprawdzonych rozwiązań takich jak usługa VPN, która szyfruje połączenie internetowe i utrudnia przechwycenie danych przez osoby trzecie.

VPN ukrywa adres IP i tworzy zaszyfrowany tunel między urządzeniem a serwerem docelowym, co znacząco utrudnia ataki typu „man-in-the-middle”. Jest to szczególnie istotne, gdy korzystasz z publicznych lub niezabezpieczonych sieci Wi-Fi.

3. Silne i unikalne hasła

Hasło typu „admin” lub „123456” to typowe proszenie się o kłopoty. Chociaż jest proste do zapamiętania, w żadnym stopniu nie zapewnia ochrony. Warto korzystać z menedżerów haseł i uwierzytelniania dwuskładnikowego (2FA), aby zabezpieczyć się przed najczęstszym rodzajem ataków.

Silne hasła powinny zawierać duże i małe litery, cyfry oraz znaki specjalne i być inne dla każdego konta. Regularna zmiana haseł dodatkowo zwiększa poziom ochrony – wiele systemów wymaga takich zmian np. co trzy miesiące.

4. Kopie zapasowe

Regularne tworzenie kopii zapasowych danych pozwala szybko odzyskać informacje w razie ataku lub awarii.

Warto przechowywać kopie zapasowe w różnych lokalizacjach i testować ich działanie, aby mieć pewność, że przywrócenie danych będzie nie tylko możliwe, ale i proste.

Zautomatyzowanie tego procesu oszczędza czas i minimalizuje ryzyko ludzkiego błędu.

5. Ochrona urządzeń podłączonych do internetu

Sprzęt IoT często ma słabe zabezpieczenia fabryczne. Warto zmienić domyślne hasła, ograniczyć zdalny dostęp i regularnie przeglądać listę urządzeń podłączonych do sieci.

Dobrą praktyką jest również segmentacja sieci, czyli oddzielenie urządzeń IoT od głównej sieci firmowej. Dzięki temu, nawet jeśli jedno urządzenie zostanie zainfekowane, reszta infrastruktury pozostanie bezpieczna.

Przyszłość cyberbezpieczeństwa w rolnictwie

Cyberbezpieczeństwo w rolnictwie to temat, który w nadchodzących latach będzie zyskiwał coraz większe znaczenie i popularność. Cyfryzacja rolnictwa to ogromna szansa na zwiększenie efektywności, zysków i zrównoważonego rozwoju, ale także realne wyzwanie w sferze bezpieczeństwa. Aby w pełni wykorzystać potencjał nowoczesnych technologii, gospodarstwa muszą aktywnie dbać o ochronę swoich danych, urządzeń i procesów.

Cyberzagrożenia są nieuniknione, lecz przy odpowiednim podejściu można im skutecznie zapobiegać. Zarówno małe gospodarstwa rodzinne, jak i duże fermy przemysłowe powinny traktować cyberbezpieczeństwo jako integralny element zarządzania oraz inwestycję, która się opłaca nie tylko finansowo, ale również operacyjnie i wizerunkowo.