Kiedy i jak można stosować nawozy naturalne?
Właściwy czas i technika decydują o tym, ile składników odżywczych trafi do gleby, a ile bezpowrotnie ulotni się do atmosfery. Sprawdź, jak zaplanować nawożenie, by maksymalnie wykorzystać potencjał nawozów naturalnych.
Zgodnie z przepisami, nawozy naturalne można stosować od 1 marca do 30 listopada, a na terenach szczególnie narażonych do 15 listopada. Wyjątkiem są uprawy pod osłonami, gdzie nawożenie jest możliwe przez cały rok. Nie każda pora jednak sprzyja pełnemu wykorzystaniu składników odżywczych.
Najlepszym terminem na aplikację obornika jest jesień – nawóz ma czas się rozłożyć i zasilić glebę przed wiosennym wzrostem roślin. Wiosną można stosować tylko dobrze przefermentowany obornik w ograniczonych dawkach. Natomiast gnojowica i gnojówka najlepiej sprawdzają się w nawożeniu przedsiewnym, gdy rośliny szybko pobierają składniki mineralne.
Szybkie przykrycie – klucz do zatrzymania azotu
Bezpośrednio po rozprowadzeniu nawozów naturalnych dochodzi do intensywnej emisji amoniaku. Straty azotu mogą być ogromne – nawet do 80% w ciągu kilku godzin (tab. nr 1). Dlatego tak ważne jest szybkie przykrycie nawozu warstwą gleby.
Tab.1 Straty azotu amonowego NH4 z nawozów organicznych.
|
Termin przykrycia |
Straty azotu amonowego % |
||
|
Obornik |
Gnojówka |
||
|
Wiosna |
|
||
|
Przykrycie glebą do 1 godziny |
15 |
40 |
|
|
Przykrycie glebą do 12 godzin |
30 |
80 |
|
|
Łąka, bez przykrycia |
60 |
80 |
|
|
Wczesne lato na rosnące uprawy |
|
||
|
Łąka |
- |
50 |
|
|
Wczesna jesień |
|
||
|
Przykrycie glebą do 1 godziny |
15 |
40 |
|
|
Przykrycie glebą do 12 godzin |
30 |
80 |
|
|
Łąka, bez przykrycia |
45 |
80 |
|
|
Późna jesień |
|
||
|
Przykrycie glebą do 1 godziny |
5 |
30 |
|
|
Przykrycie glebą do 12 godzin |
10 |
60 |
|
|
Łąka, bez przykrycia |
20 |
70 |
|
Źródło: Maćkowiak Cz. IUNG, Puławy, 2002
Nawozy naturalne w rolnictwie – od rampy po aplikatory
Najczęściej stosowaną metodą rozlewania gnojowicy jest użycie wozów asenizacyjnych z rampą rozbryzgową. Choć prosta, technika ta ma istotne wady – nierównomierne rozprowadzenie, kontakt z powietrzem, zanieczyszczenie roślin i duże straty azotu. Starsze modele z jedną dyszą były mniej wydajne, natomiast nowoczesne rampy z wieloma dyszami poprawiły jakość aplikacji i ograniczyły emisję.
Efektywniejsze są metody naglebowe z wężami wleczonymi lub zakończonymi płozami. Pierwsze rozprowadzają nawóz tuż nad powierzchnią gleby, także między rzędami roślin. Choć mogą się zatykać przy gnojowicy o dużej zawartości suchej masy, są uniwersalne i sprawdzają się na różnych glebach. Węże z płozami tworzą płytkie bruzdy, co poprawia wsiąkanie nawozu i ogranicza jego kontakt z powietrzem.
Aplikatory doglebowe – precyzja i oszczędność
Jeszcze lepsze rezultaty daje doglebowe stosowanie nawozów płynnych. Aplikatory szczelinowe wprowadzają nawóz na głębokość 4–10 cm, rozcinając glebę i umieszczając go w szczelinie, która może pozostać otwarta lub zostać zamknięta – zależnie od rodzaju gleby i upraw. Choć są uniwersalne, nie sprawdzają się na terenach kamienistych ani stromych.
Aplikatory głębokie, pracujące na głębokości 12–30 cm, najlepiej nadają się do gruntów ornych. Dzięki radełkom i talerzom pozwalają na aplikację większych dawek azotu, ograniczając straty amoniaku nawet o 90%. Nie są zalecane na użytkach zielonych, ale doskonale sprawdzają się przy intensywnym nawożeniu pól.
Rozrzutniki obornika – wybór zależny od potrzeb
W przypadku nawozów stałych, takich jak obornik, kluczowe znaczenie ma wybór odpowiedniego rozrzutnika. Ich pojemność może wynosić od 3 ton wzwyż, co pozwala dostosować sprzęt do wielkości gospodarstwa.
Solidna konstrukcja, stalowe dno i ściany, a także dodatkowe wyposażenie (np. deflektory) zwiększają efektywność pracy. Duże koła minimalizują nacisk na glebę, co przekłada się na mniejsze uszkodzenia struktury gleby. Rozrzutniki mogą być również wykorzystywane do rozsiewania ściółki i wapna, co czyni je wszechstronnym narzędziem w gospodarstwie.
Podsumowując, obornik i gnojowica to nawozy naturalne, które dostarczają glebie azotu, fosforu, potasu, wapnia czy magnezu. Należy pamiętać jednak, że polskie prawo jasno wskazuje, że można je stosować od 1 marca do 30 listopada, a na terenach szczególnie narażonych do 15 listopada.
