Śruby i gwintowanie
Połączenia gwintowe są w szerokim zakresie stosowane w konstrukcjach maszyn rolniczych. Wynika to głównie z istotnych ich zalet, takich jak: prosty sposób wykonania, łatwość regulacji siły zacisku, niezawodność, możliwość łatwego demontowania bez konieczności wymiany elementów składowych. Zapewniają również trwałe i jednoznaczne ustalenie połączonych elementów, trwałą szczelność i możliwość regulacji wzajemnego położenia części.
Najprostsze pod względem wykonania połączenie śrubowe uzyskuje się za pomocą śrub zwykłych zaopatrzonych w nakrętki. Śruby zakłada się w niegwintowane otwory z luzem. Jeżeli w połączeniu nie ma miejsca na łeb śruby, wówczas stosuje się śruby dwustronne. Jeden z końców tej śruby jest wkręcony, niekiedy na stałe, w gwintowane gniazdo jednego z przyłączy.
Śruby od a do z
Wspomniane typy śrub różnią się między sobą kształtami głów, końców, długością gwintów itp. Większość z nich jest znormalizowana, przy czym normy opisują przede wszystkim: rodzaj śrub, (śruby zamkowe, maszynowe); postać śrub, (śruby z łbem stożkowym); typ śruby, opisujący długości gwintu, (na całej długości trzpienia lub tylko na jego części); odmianę śrub, zależną od kształtu wyjścia gwintu i zakończenia śrub; gatunek śrub, zależny od materiału zużytego na śruby, (np.: śruby stalowe); wykonanie śrub, zależne od sposobu produkcji śrub oraz związana z tym jakość części niegwintowanej i klasą dokładności.
Gwinty śrub są również znormalizowane. Normy określają kształt zarysu gwintu oraz jego wymiary. Najpopularniejsze są gwinty metryczne, calowe oraz trapezowe.
Gwinty metryczne mają zarys trójkątny o kącie 60o, natomiast calowe są gwintami trójkątnymi o kącie 55o. Gwinty trapezowe mogą być symetryczne o kącie zarysu 30o, oraz niesymetryczne o kątach 3o i 30o. Charakteryzując śrubę o gwincie na przykład metrycznym trzeba podać średnicę wewnętrzną i zewnętrzną śruby oraz tzw. średnice podziałową.
Śruby mają powierzchnię oporową płaską lub stożkową. Stożkowa działa korzystnie na osiowanie śruby i zwiększa nacisk na powierzchnię oporową przyłączą. Jeżeli jest wymagane duże napięcie wstępne, wówczas należy dobierać śruby i wkręty z łbami, które umożliwiają łatwe ich dociąganie podczas montażu. Końcówki śrub mogą być również płaskie, kuliste i stożkowe. Te ostatnie kształty końców zabezpieczają gwint przed ich zniszczeniem. Końce śrub z czopami są przeważnie stosowane w połączeniach do ustalania lub też w celu ochrony gwintu przed uszkodzeniem w czasie wybijania śruby z otworu.
Do śrub zwykłych i dwustronnych stosuje się nakrętki, o podstawowych kształtach, tj.: sześciokątnym, kwadratowym i okrągłym. Dalsze różnice konstrukcyjne nakrętek mogą wynikać ze sposobu ich zabezpieczenia przed samoczynnym odkręcaniem się lub dodatkowej funkcji, jaką ma ona spełnić w zespole, np.: nakrętka kapturowa oprócz łączenia powinna uszczelniać.
W połączeniach śrubowych stosowane są często podkładki. Służą one głównie do zabezpieczenia powierzchni elementów łączonych przed zgniataniem i ścieraniem przez nakrętkę lub łeb śruby albo też do zabezpieczania nakrętki przed odkręcaniem się.
Oprócz śrub znormalizowanych w budowie maszyn często spotyka się śruby specjalne, różniące się zarówno kształtem, wymiarami, jak i materiałem, np.: śruby korbowodów silników, sprzęgieł tarczowych, fundamentowe i inne. Śruby te dostosowane są do wymagań konstrukcyjnych danego połączenia w zespole.
