ASF pod lupą NIK: duże zaniedbania weterynarii
Najwyższa Izba Kontroli zarzuca Inspekcji Weterynaryjnej opieszałość i liczne za niedbania dotyczące działań podejmowanych na obszarach dotkniętych afrykańskim pomorem świń.
W siedzibie Delegatury Najwyższej Izby Kontroli w Zielonej Górze 19 grudnia odbył się briefing prasowy, na którym przedstawiono wyniki kontroli "Zwalczanie i przeciwdziałanie rozprzestrzenieniu się afrykańskiego pomoru świń w populacji dzika oraz przenikaniu i rozprzestrzenieniu się tej choroby w stadach świń".
Działania podejmowane na obszarach dotkniętych epizootią, żeby przynosiły efekt, powinny być realizowane w sposób natychmiastowy. Tymczasem kontrola NIK ujawniła, że procedury przekazywania środków na zapobieganie i usuwanie skutków ASF są znacznie wydłużone. W konsekwencji dochodzi do naruszania zasad należytego dysponowania środkami publicznymi.
![NIK, Najwyższa Izba Kontroli, ASF, zwalczanie ASF, trzoda chlewna, dziki, odstrzał dzików, redukcja populacji dzików](/gfx/agropolska/_thumbs/pl/defaultaktualnosci/17/3645/1/nik_asf_1,lIN73mShlVTPprnSWaum.jpg)
ASF pod lupą NIK: nieskuteczna masowa depopulacja dzików
IW źle dysponowała środkami publicznymi
W czasie objętym kontrolą powiatowi lekarze weterynarii (PLW) zaciągali zobowiązania, choć nie dysponowali odpowiednimi środkami w planach finansowych powiatowych inspektoratów weterynarii (PIW). Wymiar finansowy stwierdzonych nieprawidłowości, w związku z takim działaniem, wyniósł ponad 4,5 mln zł.
- Na walkę z ASF przeznaczono środki w wysokości 600 mln zł. W województwach, które kontrolowaliśmy wykorzystano ok. 30% tej kwoty. Odpowiednie finansowanie zostało zapewnione, problemem było długotrwałe pozyskiwanie środków, co miało wpływ na nieprawidłowości. Działania w tym zakresie walki z epizootią muszą być podejmowane szybko, a procedowanie podejmowania pieniędzy z rezerw celowych jest długotrwałe - mówił Norbert Serafin, doradca ekonomiczny i koordynator kontroli.
Weterynaria działała opieszale
Jak wskazuje NIK, na dużą skalę, bo w 50% PIW, nie dopełniono obowiązku przeprowadzenia, przynajmniej raz w roku kontroli w każdym z gospodarstw znajdujących się w strefie ustanowionej w związku z ASF.
![ASF, obszar objęty ograniczeniami III, strefa czerwona, strefa różowa, Wielkopolska,](/gfx/agropolska/_thumbs/pl/defaultaktualnosci/17/3652/1/ognisko_asf_1,lIN73mShlVTPprnSWaum.jpg)
ASF. Tam zostały zlikwidowane strefy czerwone
W 70% PIW nie przeprowadzano też nakazanej prawem kontroli dodatkowej, nakładanej w wypadku wcześniejszego stwierdzenia nieprawidłowości. Z kolei gdy kontrole zdecydowano się przeprowadzić, dokonywano ich opieszale, niekiedy po pół roku od decyzji.
Kontrola NIK wykazała, że w blisko jednej trzeciej skontrolowanych PIW nie wydawano decyzji nakazujących usunięcie uchybień albo nakazujących zabicie lub ubój świń, nawet gdy wymagały tego przepisy ustawy o ochronie zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
ASF dalej się rozprzestrzeniał
Kiedy zaś decyzje nakazujące zabicie lub ubój świń były wydawane (20% skontrolowanych PIW), podawano w nich odległe terminy ich wykonania. W efekcie dopuszczano do dalszego działania gospodarstw niespełniających zasad bioasekuracji, co powodowało wzrost ryzyka rozprzestrzeniania się ASF.
W wielu sprawach, pomimo wydania decyzji o zakazie utrzymywania świń w gospodarstwie, nie podejmowano działań mających na celu sprawdzenie, czy zakaz ten jest przestrzegany albo dokonywano takiej weryfikacji po upływie bardzo długiego czasu, co w ocenie NIK, było przejawem braku rzetelności.
![Dania, prosięta, import prosiąt, trzoda chlewna, pogłowie świń, maciory, wieprzowina, import prosiąt, produkty wieprzowe](/gfx/agropolska/_thumbs/pl/defaultaktualnosci/17/3644/1/prosieta_1,lIN73mShlVTPprnSWaum.jpg)
Import duńskich prosiąt może być wkrótce mocno ograniczony
Poza wadliwą kontrolą przestrzegania zasad bioasekuracji nierzetelnie weryfikowano liczbę odstrzelonych dzików, nagminnie nie dopełniano również obowiązku bezzwłocznego i pełnego informowania o zagrożeniu lub wystąpieniu ASF.
Wnioski po kontroli
W wyniku kontroli NIK wystosowała szereg wniosków do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Głównego Lekarza Weterynarii, m.in. o opracowanie skutecznych mechanizmów nadzoru nad realizacją obowiązków w zakresie kontroli bioasekuracji w gospodarstwach utrzymujących trzodę chlewną przez powiatowych lekarzy weterynarii.
NIK zawnioskował również o modyfikację przygotowywanych w GIW wzorów planów gotowości zwalczania ASF, by w większym stopniu spełniały uzasadnione oczekiwania i potrzeby organów Inspekcji Weterynaryjnej.
Więcej informacji na temat hodowli i produkcji trzody chlewnej znajdziesz w magazynie "Hoduj z Głową Świnie". ZAPRENUMERUJ