Późne nawożenie pszenicy ozimej
Azot pobierany jest przez rośliny pszenicy ozimej w całym okresie wegetacji, ale z różną intensywnością. Foto_Paweł...
Plonowanie pszenicy ozimej i jakość ziarna w istotny sposób zależą od zbilansowanego nawożenia. Nadrzędną, plonotwórczą rolę odgrywa azot, który działa efektywnie tylko przy współudziale innych składników, w tym fosforu, potasu, siarki i magnezu. Ważny jest też odpowiedni stosunek N:P:K, który powinien wynosić 1:0,4:1.
Podstawą optymalnego zaopatrzenia pszenicy ozimej w składniki pokarmowe jest wyliczenie jej potrzeb pokarmowych (tab. 1). Przykładowo pszenica plonująca na poziomie 70 dt/ha pobierze z plonem głównym (ziarno) i ubocznym (słoma) 160-240 kg N/ha, 70-90 kg P2O5/ha, 100-150 kg K2O/ha i 11-19 kg Mg/ha.
Trzy fazy krytyczne
Dawka azotu na kłos
Nawożenie pszenicy jakościowej na „kłos” w intensywnych uprawach stało się standardem. W warunkach sprzyjających wysokiej efektywności azotu, stwierdza się wzrost masy tysiąca ziaren oraz zawartości białka, co podnosi wartość...
Drugą dawkę azotu - ok. 40% dawki całkowitej zaleca się w tzw. fazie reprodukcji, która trwa przez cały okres strzelania w źdźbło. W tym czasie następuje przyrost masy, ustala się struktura roślin i łanu, liczba kłosów na jednostce powierzchni, liczba kłosków i ziaren w kłosie.
Trzeci termin nawożenia pszenicy ozimej azotem to czas od kłoszenia do dojrzałości mlecznej. Późno stosowane nawożenie N poza plonotwórczym działaniem istotnie wpływa na cechy jakościowe ziarna, przede wszystkim parametry wypiekowe: zawartość białka, ilość glutenu, wskaźnik sedymentacyjny oraz cechy reologiczne mąki (wodochłonność, rozmiękczenie i czas stałości ciasta).
Obecny sezon odbiega od normy
Pszenica ozima w uprawie bezorkowej: kondycja plantacji
Pszenica ozima wysiana w uprawie bezorkowej w jednym z gospodarstw w Sahryniu na Zamojszczyźnie prezentuje się bardzo dobrze. Rośliny są zdrowe i nieuszkodzone przez mróz. Trzeba mieć nadzieję, że tak będzie do wiosny. W gospodarstwie...
Obecnie rolnicy stoją przed dylematem, kiedy oraz w jakiej dawce zastosować azot po raz trzeci. Jest to tzw. dawka „jakościowa”. Istotne jest skorygowanie wcześniej oznaczonych potrzeb pokarmowych z ilością już zastosowanego azotu.
Należy też wziąć pod uwagę jej wysokość. Jeżeli trzecia dawka przekracza 40-50 kg N/ha można ją podzielić na dwie mniejsze i 2/3 zastosować w fazie pojawiania się liścia flagowego, a 1/3 w fazie od początku kłoszenia do początku dojrzałości mlecznej. Jeżeli trzecia dawka azotu będzie mniejsza, to można zastosować ją jednorazowo w okresie od ukazania się liścia flagowego do kłoszenia.
Pogoda zmienia plany
250 ton pszenicy sprzedano na pierwszej aukcji
Na Rynku Towarów Rolno-Spożywczych (RTRS) prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii (TGE) odbyła się pierwsza aukcja sprzedaży 250 ton pszenicy, średnio po 830,4 zł za tonę. Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie poinformowała, że...
W latach suchych, gdy pogoda sprzyja procesowi gromadzenia białek zapasowych oraz wpływa korzystnie na ilość glutenu i jego jakość, ilość azotu dostarczona roślinom może być mniejsza. W latach mokrych, nawożenie azotem „na kłos” bardzo wyraźnie wpływa na wartość technologiczną pszenicy.
W sytuacji niedostatku azotu wzrasta zawartość skrobi w ziarnie, co prowadzi do spadku procentowej zawartości białka, ilości glutenu i zmniejszenia wartości wskaźnika sedymentacyjnego. Zatem w latach mokrych zapotrzebowanie pszenicy konsumpcyjnej na azot w tej fazie jest znaczne i nie może być pominięte.
Stosowanie azotu w trzeciej, a nawet w czwartej dawce ma największe znaczenie w warunkach zimnej i deszczowej pogody oraz braku słońca w okresie nalewania ziarna.
Pszenica nie jest wystarczająco odporna na zmiany klimatu
Według naukowców stosowane obecnie w europejskim rolnictwie programy hodowlane pszenicy i wysiewane jej odmiany nie zapewniają uprawom odpowiedniej odporności na zmiany klimatu - twierdzą w publikacji na łamach PNAS. Grupa europejskich...
W warunkach suszy wskazane jest wcześniejsze zastosowanie azotu, nawet już w fazie ukazania się liścia flagowego. Przyspieszając stosowanie trzeciej dawki azotu, zdobywamy czas, w którym mogą pojawić się opady i pszenica będzie mogła pobrać azot z gleby, który stanie się dostępny dla roślin.
Jaki nawóz wybrać?
Znaczący wpływ nie tylko na cenę zabiegu ale również na jego efektywność ma zastosowanie odpowiedniego nawozu. Warto zastosować nawozy zawierające część azotu w formie saletrzanej (NO3-).
Dokonując wyboru nawozu azotowego należy zwrócić uwagę na zawartość składników drugoplanowych, szczególnie siarki, gdyż efektywność nawożenia azotem w dużej mierze zależy od zaopatrzenia roślin w ten składnik. Jest to bardzo ważne, zwłaszcza gdy siarka została pominięta w dotychczasowym nawożeniu.
Pszenica ozima: listy odmian zalecanych pomagają w wyborze
W tym roku COBORU poleca do siewu 34 odmiany pszenicy ozimej, o 3 mniej niż przed rokiem. Najbardziej rozpowszechniona jest odmiana Artist, którą poleca się do uprawy w całym kraju, z wyjątkiem województwa małopolskiego. Odmianę RGT...
Innym problemem może być susza glebowa często występująca w okresie kłoszenia i nalewania ziarna. W warunkach suszy rośliny nie pobierają azotu, dlatego dobrym rozwiązaniem jest jego podanie w postaci RSM.
Roztwór saletrzano-mocznikowy zawiera wszystkie dostępne formy azotu (azotanową, amonową, amidową) w korzystnych proporcjach. Płynna forma przyspiesza przyswajanie azotu przez rośliny i może być stosowana na wszystkich rodzajach gleb.
Aplikacja nawozów płynnych umożliwia również równomierny rozkład składników nawozowych na powierzchni pola. Nie bez znaczenia jest też aspekt ekonomiczny przemawiający za stosowaniem RSM, ponieważ cena 1 kg N w RSM jest niższa niż w stałych nawozach azotowych. Dodatkowo jego stosowanie umożliwia pełną mechanizację nawożenia, co również przekłada się na dodatni efekt finansowy.
Najlepiej plonujące odmiany pszenicy ozimej w 2019 roku
Różnica w plonowaniu najlepszej i najgorszej jakościowej odmiany chlebowej pszenicy ozimej (klasa A) w doświadczeniach PDO wyniosła na przeciętnym poziomie agrotechniki 18 proc. wzorca (15 dt/ha) a na wysokim 16 proc. (14,7 dt/ha) (tab. 1)....
Pod wpływem RSM stosowanym zwłaszcza w lata suche obserwowano wzrost zawartości białka w ziarnie oraz ilości i jakości glutenu. Azot w formie RSM wywierał korzystny wpływ również na wartość przemiałową ziarna.
Mocznik z siarką
Azot można dostarczyć pszenicy w późnych fazach rozwojowych w formie dokarmiania dolistnego, szczególnie w przypadku, gdy warunki nie sprzyjają pobieraniu składników pokarmowych przez korzenie. Do tych zabiegów zalecany jest mocznik.
Należy jednak uważać, ponieważ wraz z osiąganiem przez pszenicę kolejnych faz rozwojowych jest coraz bardziej wrażliwa na stężenie mocznika. W fazie kłoszenia zalecane stężenie nawozu wynosi 5%, a w fazie dojrzałości mlecznej 4%. Oprysku nie należy wykonywać w okresie kwitnienia, ponadto, żeby uniknąć poparzeń liści, najlepiej przeprowadzać go w dni pochmurne lub wieczorem.
Pszenica: jak efektywnie wykorzystać azot?
Optymalne nawożenie azotem jest warunkiem wysokiego plonowania pszenicy, tymczasem aż połowa azotu dostarczanego z nawozami jest bezpowrotnie tracona. To nie tylko wymierna strata finansowa dla rolnika, ale również zagrożenie dla środowiska....
Dokarmić mikroelementami
W fazie pełni rozwiniętego liścia flagowego wskazane jest również dolistne zastosowanie mikroelementów. Wybierając nawóz istotna jest nie tylko zawartość składników pokarmowych, ale przede wszystkim forma w jakiej są podawane. Mogą one występować w postaci chelatów czy soli nieorganicznych. Chelaty są bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie, optymalny zakres ich działania mieści się w temperaturze od 15 do 25°C. Sole są tanie, bardzo dobrze rozpuszczają się w wodzie, ale słabiej i wolniej są wchłaniane przez liście niż ich schelatowane odpowiedniki.
Nawozy dolistne można stosować tylko w odpowiednich warunkach pogodowych. Z punku widzenia ich skuteczności bardzo ważny jest tzw. punkt higroskopijności. Informuje on w jakich warunkach wilgotnościowych dany nawóz wykazuje największą efektywność.
Generalnie nawozy dolistne stosuje się w warunkach dużej wilgotności powietrza. Aplikacja nawozu dolistnego w czasie suszy i wysokich temperatur jest nieskuteczna, a nawet szkodliwa, gdyż może prowadzić do poparzenia liści, a także skrócić długość fazy nalewania ziarna.
Optymalna wilgotność powietrza, w której należy przeprowadzać zabieg wynosi od 60 do 80%, natomiast temperatura to ok. 15-16°C. Stosowanie nawozów dolistnych w temperaturze powyżej 20°C jest nieefektywne.
Tabela 1. Akumulacja składników pokarmowych przez pszenicę ozimą (W. Grzebisz, R. Gaj)
|
Składnik plonu |
Składnik pokarmowy kg/ha |
||
|
N |
P2O5 |
K2O |
|
|
Ziarno |
18,0-24,0 |
8,0-10,0 |
4,0-6,0 |
|
Słoma |
5,0-10,0 |
2,0-3,0 |
10,0-16,0 |
|
Ziarno+słoma |
23,0-34,0 |
12,0-13,0 |
14,0-22,0 |
Tabela 2. Wpływ RSM na jakość ziarna pszenicy ozimej (badania IUNG-PIB)
|
Cechy |
Forma sypka azotu |
RSM |
|
Zawartość białka w ziarnie (%) |
11,5 |
13,5 |
|
Ilość glutenu w ziarnie (%) |
30,3 |
36,6 |
|
Wskaźnik sedymentacyjny (ml) |
24,5 |
31,6 |
|
Liczba opadania (s) |
311,0 |
334,0 |
|
Wodochłonność mąki (%) |
66,6 |
69,1 |
|
MTZ (g) |
42,9 |
46,1 |
|
Masa hektolitra (kg/hl) |
77,9 |
79,1 |
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 5-2020 - ZAPRENUMERUJ
