Ochrona rzepaku przed chorobami w okresie kwitnienia

Poleć

Udostępnij

Autor tekstu: prof. dr hab. Marek Korbas, dr Ewa Jajor IOR-PIB w Poznaniu | redakcja@agropolska.pl

28-04-2020,11:05 Aktualizacja: 28-04-2020,11:55

A A A

Zgnilizna twardzikowa, szara pleśń oraz czerń krzyżowych, to choroby zwalczanie w okresie kwitnienia rzepaku....

Ciepła jesień i zima prawie bez ujemnych temperatur spowodowały, że w szybkim czasie rzepak „przeskoczył” fazę wzrostu pędu głównego i początkowe okresy rozwoju pąków kwiatowych. Należy się spodziewać, że wcześniej niż zwykle wejdzie w fazę tzw. żółtego pąka i kwitnienia, czyli okres, w którym będzie potrzebował ochrony przed chorobami. Co stanowi największe zagrożenie?

W czasie, gdy rzepak rozpoczyna kwitnienie, a w szczególności kiedy z kwiatostanu pędu głównego opadają pierwsze płatki (BBCH 65), zaleca się przeprowadzić zabieg opryskiwania przeciwko kilku ważnym grzybom chorobotwórczym powodującym w późniejszym czasie istotne straty w plonie.

Od czego rozpocząć ochronę rzepaku ozimego przed chorobami?

Obecna sytuacja na plantacjach rzepaku jest trudna, ale wiele trudniejszą sytuację mają producenci, którzy już niebawem będą musieli podjąć decyzję w kwestii zwalczania sprawców chorób w tej uprawie. O czym warto wiedzieć i co...

czytaj więcej

Zgnilizna twardzikowa

Chorobą, którą zwalcza się w tym czasie jest zgnilizna twardzikowa powodowana przez grzyb Sclerotinia scerotiorum, porażający wiele gatunków roślin rolniczych, warzyw i kwiatów. Choroba może powodować duże straty nie tylko w uprawie rzepaku ozimego, ale także w uprawie rzepaku jarego, gorczycy białej, słonecznika, lnu i lnianki, a niekiedy nawet w roślinach bobowatych, np. łubinie, bobiku czy grochu.

Niezwalczony grzyb, w latach sprzyjających jego rozwojowi, powoduje straty sięgające 40-50% potencjalnego plonu. Rozwój i jego infekcję prowokują: wilgotna gleba, rosa, mgła i opady deszczu.

Obecność wody sprzyja rozwojowi owocników stadium doskonałego grzyba S. scerotiorum i ułatwia rozwój grzybni obecnej na przetrwalniach (sklerocjach). Owocniki te trudno dostrzec gołym okiem, wyrastają tuż przy ziemi z przetrwalników sprawcy zgnilizny twardzikowej w postaci małych, jasnobrązowych tworów, na cienkiej nóżce „z kapeluszem” wielkości monety dziesięciogroszowej.

Chowacz podobnik i szara pleśń na rzepaku

Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu opublikował kolejne komunikaty z wielkopolskich pól dotyczące sytuacji fitosanitarnej w rzepaku i w zbożach, a także nt. szkodników na plantacjach rzepaku. W Winnej...

czytaj więcej

Na powierzchni jednego małego owocnika może powstać wiele milionów zarodników workowych (stadium doskonałe), które wraz z fragmentami grzybni, z wiatrem i kroplami deszczu rozprzestrzeniają się i wnikają do roślin poprzez mikroskopijne zranienia, zakażając łodygę rzepaku i jej rozgałęzienia.

Opadające płatki kwiatowe stanowią doskonałą pożywkę dla tych zarodników i rozwijającej się z nich grzybni. Dlatego wykonanie zabiegu zwalczania zgnilizny twardzikowej zalecane jest, gdy opadają pierwsze płatki kwiatowe. W warunkach wysokiej wilgotności lepiej wjechać w pole opryskiwaczem niedługo po rozpoczęciu kwitnienia, aby nie dopuścić do pierwszych infekcji. Natomiast, sucha gleba, słoneczna pogoda, wysoka temperatura nie sprzyjają rozwojowi sprawcy choroby, stąd więc, gdy nie ma opadów i odpowiedniego uwilgotnienia gleby, zabieg można wykonać nieco później.

Dobrą stroną „spóźnionego” zabiegu „na płatek”, a właściwie na łuszczyny, jest ochrona rzepaku nie tylko przed zgnilizną twardzikową, ale jednocześnie przed czernią krzyżowych i przed szarą pleśnią. Aby jednocześnie zachować termin karencji dla zastosowanego środka i osiągnąć oczekiwaną skuteczność zabiegu, należy go wykonać najpóźniej gdy 10% łuszczyn osiągnie ostateczną wielkość (BBCH 71-73).

Uprawa rzepaku w warunkach niedoboru wody

Sezon wegetacyjny 2018/2019 po raz kolejny nie oszczędził upraw, nastąpiła wręcz kumulacja niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. Rozpoczął się ciepłą, długą i suchą jesienią, po której nastąpiła wyjątkowo zimna i sucha wiosna nagle...

czytaj więcej

Szara pleśń i czerń krzyżowych

Sprawcą szarej pleśni jest grzyb Botrytis cinerea. Na niektórych plantacjach poraża od kilkunastu do kilkudziesięciu procent roślin, a tym samym jest powodem strat o znaczeniu gospodarczym.

Choroba ta stanowi problem w późniejszych fazach wzrostu rzepaku, w szczególności, gdy przez plantacje przejdzie gradobicie, powstaną uszkodzenia spowodowane przez szkodniki czy maszyny, a także gdy zostaną uszkodzone przez zwierzynę łowną. Na uszkodzeniach tych, bardzo szybko pojawia się szara grzybnia z trzonkami i zarodnikami konidialnymi. Musi temu jednak towarzyszyć podwyższona wilgotność powietrza.

Chorobą, która może doprowadzić do strat plonu jest też czerń krzyżowych powodowana przez kilka gatunków grzybów rodzaju Alternaria (A. brassicae, A. brassicicola i A. alternata). Choroba ta może występować na liściach i łodygach, jednak najbardziej niebezpieczne jest porażenie łuszczyn.

Ochrona rzepaku bez chloropiryfosu

Unia Europejska ogłosiła, że decyzją z 13 stycznia 2020 r. wycofany został chloropiryfos - informuje Krajowe Zrzeszenie Producentów Rzepaku i Roślin Białkowych. Insektycydy zawierające chloropiryfos oraz chloropiryfos...

czytaj więcej

Grzybnia sprawcy choroby pokrywa często całą powierzchnię łuszczyn, które wtedy pękają i nasiona osypują się. Zanim jednak grzybnia się rozrośnie, pojawiają się na tych częściach roślin, małe brunatnoczarne plamy, otoczone często chlorotyczną obwódką. Tylko przez obecność czerni krzyżowych można stracić 10% plonu nasion.

Zaleca się zabiegi chemiczne

Do zwalczania zgnilizny twardzikowej, szarej pleśni i czerni krzyżowych zarejestrowanych jest wiele substancji czynnych z różnych grup chemicznych. Przykłady środków są podane w tabeli.

O sukcesie zwalczania i eliminacji występowania chorób decydują: termin wykonania zabiegu i wybór odpowiedniej (jednej lub kilku) substancji czynnej. Zaleca się, aby co najmniej jedna z zastosowanych substancji należała do grupy chemicznej triazoli, a drugą była przykładowo strobiluryna lub substancja czynna z grupy karboksyamidów (SDHI).

Warto zwrócić uwagę, o czym często wspominamy, żeby tak zaplanować pogram zwalczania sprawców chorób w okresie wegetacji, by użyć w okresie kwitnienia innych s.cz. niż podczas wiosennych czy jesiennych zabiegów. Integrowana ochrona zezwala też na tworzenie mieszanin środków grzybobójczych, ale czyni się to na własną odpowiedzialność.

Tabela. Przykłady fungicydów zarejestrowanych do zwalczania chorób w rzepaku w okresie kwitnienia

Nazwa handlowa (substancja czynna)	Zgnilizna twrdzikowa	Czerń krzyżowych	Szara pleśń	Karencja
Amistar 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	35
Amistar Gold (azoksystrobina, difenokonazol)	1,0 l/ha	-	-
Angle (azoksystrobina, difenokonazol)	1,0 l/ha	-	-
Astar 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	35
Atak 450 EC (prochloraz)	-	1,0 l/ha	-	50
Azaka 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	-	35
Azbany 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
AzoGuard (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
Azoguard AZT 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	35
Azoksystrobi 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
Azoscan 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
Azyl 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
Bajlando 500 SC (tiofanat metylowy)	1,4 l/ha	1,4 l/ha	1,4 l/ha	14
Bluna 250 EC (difenokonazol)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-	74
Bolid 250 SE (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	35
Bounty 430 SC (tebukonazol)	0,75 l/ha	0,75 l/ha	0,75 l/ha	56
Bukat 500 SC (tebukonazol)	-	0,5 l/ha	-	68
Buzz Ultra DF (tebukonazol)	0,33 kg/ha	-	-
Cantus (boskalid)	0,2–0,5 kg/ha	0,2–0,5 kg/ha	-
Cersus (boskalid)	0,2–0,5 kg/ha	0,2–0,5 kg/ha	-
Chamane 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	-	-	21
Conclude AZT 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	35
Custodia 320 SC (azoksystyrobina, tebukonazol)	1,0 l/ha	-	-
Darcos 250 EW (tebukonazol)	1,25 l/ha	1,25 l/ha	1,25 l/ha	56
Demeter 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
Difcor 250 EC (difenokonazol)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-	56
Difo 250 EC (difenokonazol)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-	56
Dobromir Super 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	35
Dobromir Top 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	35
Efilor 193 SC (metkonazol, boskalid)	0,67–1,0 l/ha	0,67–1,0 l/ha	0,67–1,0 l/ha	42
Emot (metkonazol, boskalid)	0,67–1,0 l/ha	0,67–1,0 l/ha	0,67–1,0 l/ha	42
Erasmus 250 EW (tebukonazol)	1,25 l/ha	1,25 l/ha	1,25 l/ha	56
Erazer (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
Eyetak 450 EC (prochloraz)	-	1,0 l/ha	-	50
Ferten 250 EC (difenokonazol)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-	74
Fezan (tebukonazol)	1,0 l/ha	-	-	56
Fundand 450 SC (azoksystrobina, difenokonazol, tebukonazol)	0,9–1,0 l/ha	-	0,9–1,0 l/ha	68
Furtado 250 EW (tebukonazol)	1,25 l/ha	1,25 l/ha	1,25 l/ha	35
Globaztar AZT 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	35
Hajduk 250 EW (tebukonazol)	1,0–1,25 l/ha	1,0–1,25 l/ha	-
Hajmon 250 EC (difenokonazol)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-	74
Helicur 250 EW (tebukonazol)	1,25 l/ha	1,25 l/ha	1,25 l/ha	35
Helmtop 500 SC (tebukonazol)	1,4 l/ha	1,4 l/ha	1,4 l/ha	49
Impact 125 SC (flutriafol)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha
Inviga (dimoksystrobina, boskalid)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	0,5 l/ha
Intuity 250 SC (mandestrobina)	0,8 l/ha	-	-
Kier 450 SC (azoksystrobina, difenokonazol, tebukonazol)	0,9–1,0 l/ha	-	0,9–1,0 l/ha	68
Komilfo 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
Lerak 200 EC (azoksystrobina, tebukonazol)	1,5–2,0 l/ha	-	-
Makler 250 SE (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	35
Matador 303 SE (tiofanat metylowy, tetrakonazol)¹	1,75 l/ha	1,75 l/ha	1,75 l/ha	49
Mirador 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	35
Mistral Extra 280 SC (azoksystrobina, cyprokonazol)	0,8–1,0 l/ha	0,8–1,0 l/ha	0,8–1,0 l/ha	30
Moderator 303 SE (tiofanat metylowy, tetrakonazol)	1,75 l/ha	1,75 l/ha	1,75 l/ha	49
Mollis 450 SC (azoksystrobina, difenokonazol, tebukonazol)	0,9–1,0 l/ha	-	0,9–1,0 l/ha	68
Mondatak 450 EC (prochloraz)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	-	45
Mystic 250 EC (tebukonazol)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	35
Nontin 250 EC (difenokonazol)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-	56
Patronius 250 EW (tebukonazol)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	56
Pictor 400 SC (dimoksystrobina, boskalid)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	0,5 l/ha
Prima 450 EC (prochloraz)	-	1,0 l/ha	-	50
Primasol (metkonazol, boskalid)	0,67–1,0 l/ha	0,67–1,0 l/ha	0,67–1,0 l/ha	42
Princess 450 EC (prochloraz)	-	1,0 l/ha	-	50
Prochloraz 450 EC (prochloraz)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	45
Prokarb 450 EC (prochloraz)	-	1,0 l/ha	-	45
Propulse 250 SE (fluopyram, protiokonazol)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	56
Proton 450 EC (prochloraz)	-	1,0 l/ha	-	50
Protendo 300 EC (protiokonazol)	0,3-0,6 l/ha	0,3-0,6 l/ha	-	56
Rezat 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
Riza 250 EW (tebukonazol)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	35
Royalty (boskalid)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-
Sinstar 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	-	21
Sintop 500 SC (tiofanat metylowy)	1,4 l/ha	1,4 l/ha	1,4 l/ha	14
Skymaster 280 SC (azoksystrobina, cyprokonazol)	0,8–1,0 l/ha	0,8–1,0 l/ha	0,8–1,0 l/ha	30
Sparta 200 EC (tebukonazol)	1,25 l/ha	1,25 l/ha	1,25 l/ha	56
Sparta 250 EW (tebukonazol)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	35
Spekfree 430 SC (tebukonazol)	0,75 l/ha	0,75 l/ha	0,75 l/ha	56
Starami 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	0,8-1,0 l/ha	35
Starpro 430 SC (tebukonazol)	0,75 l/ha	0,75 l/ha	0,75 l/ha	56
Strobin 250 (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
Symetra 325 SC (izopirazam, azoksystrobina)	1,0 l/ha	-	-
Syrius 250 EW (tebukonazol)²	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	56
Tarcza Łan Extra 250 EW (tebukonazol)	1,0–1,25 l/ha	1,0–1,25 l/ha	-
Tarcza Plus 250 EW (tebukonazol)	1,0–1,25 l/ha	1,0–1,25 l/ha	-
Tascom 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21
Tebu 250 EW (tebukonazol)	1,25 l/ha	1,25 l/ha	1,25 l/ha	35
TebuGuard Plus	0,75 l/ha	0,75 l/ha	0,75 l/ha	56
Tenore 400 EW (prochloraz, tebukonazol)	1,5 l/ha	1,5 l/ha	1,5 l/ha	56
Tiofanat Metylowy 500 SC (tiofanat metylowy)	1,4 l/ha	1,4 l/ha	1,4 l/ha	14
Tiptop 500 SC (tiofanat metylowy)	1,4 l/ha	1,4 l/ha	1,4 l/ha	14
Toben 500 SC (tiofanat metylowy)	1,4 l/ha	1,4 l/ha	1,4 l/ha	49
Tobruk (difenokonazol)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-	56
Toledo 250 EW (tebukonazol)	1,25 l/ha	1,25 l/ha	1,25 l/ha	56
Toledo Extra 430 SC (tebukonazol)	0,75 l/ha	0,75 l/ha	0,75 l/ha	56
Topsin M 500 SC (tiofanat metylowy)	1,4 l/ha	1,4 l/ha	1,4 l/ha	14
Tores 250 EC (difenokonazol)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-	74
Traper 250 EC (protiokonazol, tebukonazol)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	56
Trion 250 EW (tebukonazol)	1,25 l/ha	1,25 l/ha	1,25 l/ha	35
Troja 250 EW (tebukonazol)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	35
Tyberius 250 EW (tebukonazol)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	56
Ulysses 430 SC (tebukonazol)	0,75 l/ha	0,75 l/ha	0,75 l/ha	56
Valor 250 EC (difenokonazol)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-	74
Ventoux 430 SC (tebukonazol)	0,75 l/ha	0,75 l/ha	0,75 l/ha	56
Victosar 250 EW (tebukonazol)	1,0–1,25 l/ha	1,0–1,25 l/ha	-
Virta 500 EC (prochloraz)	0,9 l/ha	0,9 l/ha	-
Wezen 250 EC (difenokonazol)	0,5 l/ha	0,5 l/ha	-	74
Yamato 303 SE (tiofanat metylowy, tetrakonazol)	1,75 l/ha	1,75 l/ha	1,75 l/ha	49
Zaftra AZT 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	0,8–1,0 l/ha	0,8–1,0 l/ha	35
Zakeo 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	35
Zakeo Xtra 280 SC (azoksystrobina, cyprokonazol)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	35
Zetar 250 SC (azoksystrobina)	1,0 l/ha	1,0 l/ha	1,0 l/ha	21