Jak poradzić sobie z chowaczami wiosną?

Poleć
Udostępnij
Autor tekstu: dr inż. Przemysław Strążyński, prof. dr hab. Marek Mrówczyński IOR-PIB w Poznaniu | redakcja@agropolska.pl
11-02-2021,10:10 Aktualizacja: 11-02-2021,10:38
A A A
Chowacze łodygowe mogą pojawiać się na plantacjach rzepaku już po kilku cieplejszych dniach. O ich nasileniu decydują przede wszystkim warunki pogodowe, więc już od bardzo wczesnej wiosny należy je monitorować za pomocą żółtych naczyń.
 
Chowacze łodygowe zimują w stadium dorosłych chrząszczy w ściółce lub wierzchniej warstwie gleby na polach, na których wcześniej uprawiano rośliny kapustowate lub w ich pobliżu. Są poważnym zagrożeniem, ponieważ mogą być przyczyną spadku plonu nawet powyżej 30 proc. 
 
chowacz brukwiaczek, chowacz czterozębny, próg ekonomicznej szkodliwości, żółte naczynia, chowacze łodygowe, insektycydy

Zareaguj zanim chowacze złożą jaja

W końcu wróciła wiosenna aura, choć według zapowiedzi synoptyków nie na długo. Warto ten czas wykorzystać na obserwację pól i wykonanie pilnych zabiegów. Na pewno należy zlustrować plantacje rzepaku pod kątem...
Zmasowany atak larw
 
Jako pierwszy na plantacjach rzepaku pojawia się chowacz granatek (głównie w rejonach południowych) - już przy wzroście temperatury do około 4°C. Jego larwy żerują wewnątrz pędów i szyjki korzeniowej osłabiając wzrost roślin, a dodatkowo zaatakowane tkanki często są porażane przez sprawców chorób. 
 
Dalszy wzrost temperatur do około 5-7°C to sygnał, że może pojawić się kolejny z chowaczy - brukwiaczek. Jego larwy żerują przez około 40 dni wewnątrz łodyg rzepaku, a typowym objawem ich obecności jest charakterystyczne wygięcie łodygi w kształcie litery „S”. 
 
Zwykle kilka dni po brukwiaczku na plantacje rzepaku nalatuje chowacz czterozębny. Larwy tego gatunku żerują początkowo na liściach wewnątrz nerwów, ale później przemieszczają się do łodyg, w których drążą długie chodniki w kierunku korzenia. 
 
W odróżnieniu od rośliny zaatakowanej przez larwę chowacza brukwiaczka uszkodzona roślina rośnie cały czas prosto, jednak wydrążony chodnik osłabia roślinę w takim stopniu, że często łamie się pod naporem wiatru i deszczu. Szkodnik ten nalatuje na rzepak w ciągu dłuższego czasu i może zasiedlać uprawy nawet krótko przed kwitnieniem, dlatego często jest zwalczany równocześnie ze słodyszkiem rzepakowym. 
 
IOR-PIB, szara pleśń, chowacz podobnik, Winna Góra, choroby zbóż, rynchosporioza zbóż, ostra oczkowa plamistość

Chowacz podobnik i szara pleśń na rzepaku

Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu opublikował kolejne komunikaty z wielkopolskich pól dotyczące sytuacji fitosanitarnej w rzepaku i w zbożach, a także nt. szkodników na plantacjach rzepaku.    W Winnej...
Uszkodzone przez chowacze łodygi często pękają, a gromadząca się woda ułatwia porażenia przez sprawców chorób, szczególnie suchej zgnilizny kapustnych. Osłabione rośliny są również bardziej podatne na uszkodzenia mrozowe. 
 
Chowacz brukwiaczek i chowacz czterozębny występują powszechnie na terenie kraju, ale aktualnie największe szkody powodują w rejonach zachodnich. Jest jeszcze jeden, mniej znany gatunek chowacza łodygowego – chowacz rzepiczak, który pojawia się na plantacjach rzepaku jesienią, ale podczas łagodnej zimy samice mogą składać jaja aż do marca, a larwy żerować do wiosny. Późną jesienią ubiegłego roku docierały sygnały o masowym wystąpieniu właśnie tego szkodnika u naszych zachodnich sąsiadów.
 
Jak chronić plantację?
 
W okresie wiosennej wegetacji presję chowaczy łodygowych zmniejszają przede wszystkim działania mające na celu ograniczanie zachwaszczenia (szczególnie chwastami kapustowatymi), jak również zbilansowane nawożenie, które zapewni roślinom odpowiednie warunki wzrostu i ułatwi regenerację uszkodzeń. 
 
kwitnący rzepak, rośliny, pole, Sahryń

Nowe odmiany rzepaku 2021

Do Krajowego Rejestru zostanie wpisanych 16 nowych odmian rzepaku ozimego i jedna rzepaku jarego. Wszystkie odmiany rzepaku ozimego, z wyjątkiem jednej, są odmianami mieszańcowymi (heterozyjnymi). Nowa odmiana rzepaku jarego jest populacyjna....
Decyzja o zabiegu chemicznego zwalczania musi wynikać z rzeczywistego zagrożenia plantacji. Żeby precyzyjnie ustalić odpowiedni moment zwalczania konieczne są systematyczne lustracje uprawy. 
 
W przypadku chowaczy łodygowych najwłaściwszym elementem monitoringu się żółte naczynia - na nich też bazują progi szkodliwości. Dla chowacza brukwiaczka to 10 chrząszczy w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni lub 2-4 chrząszcze na 25 roślinach, a dla chowacza czterozębnego 20 chrząszczy w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni lub 6 chrząszczy na 25 roślinach. 
 
Naczynia należy umieścić nawet już pod koniec lutego w odległości około 15 m od brzegów uprawy, najlepiej po każdej stronie. Ich zawartość warto kontrolować nawet codziennie, a przynajmniej dwa razy w tygodniu o stałej porze. 
 
Efektywność chemicznego zwalczania szkodników zależy przede wszystkim od właściwego terminu zabiegu i zastosowanego insektycydu. Optymalny termin powinien wyprzedzać moment składania jaj przez samice chowaczy – spóźniony zabieg będzie nieskuteczny.
 
szkodniki zbóż, szkodniki rzepaku, mszyce, żółwinek zbożowy, skrzypionka zbożowa, chowacze łodygowe, łokaś garbatek,

Szkodniki rzepaku i zbóż. Czego można spodziewać się wiosną?

Brak zapraw insektycydowych oraz warunki pogodowe spowodowały, że jesienią w zbożach w dużym nasileniu pojawiły się mszyce i larwy łokasia garbatka. Jeśli nie będzie mroźnej zimy, na pewno rozpoczną żerowanie już wczesną wiosną. Ciepła pogoda...
Natomiast po wylęgu larw zwalczanie będzie zdecydowanie trudniejsze, a chowacze mogą je w pewnym stopniu ograniczać jedynie insektycydy działające układowo.
 
Na co zwrócić uwagę?
 
Ze względu na zmienne warunki pogodowe w okresie wiosny, insektycydy należy dobierać pod kątem optymalnych temperatur działania. Przed wykonaniem zabiegu ochrony, temperaturę na plantacji należy mierzyć bezpośrednio przy gruncie. 
 
Sporym problemem, który w ostatnich latach staje się coraz bardziej powszechny, jest wykształcanie odporności na substancje czynne insektycydów przez lokalne populacje szkodników. W niektórych rejonach uprawy rzepaku ta sytuacja dotyczy również chowaczy łodygowych. Z tego względu w integrowanej ochronie zaleca się w miarę możliwości przemienne stosowanie insektycydów różniących się mechanizmem działania, także uwzględniając zakres ochrony w poprzednich sezonach. 
 
Z roku na rok paleta substancji czynnych zmniejsza się, dlatego presja odpornych populacji szkodników z pewnością będzie wzrastać. Po wycofaniu chloropiryfosu, dimetoatu i tiachloprydu „policzone dni” ma beta-cyflutryna, a w perspektywie dwóch lat Komisja Europejska planuje wycofać wszystkie pyretroidy. 
 
Zgodnie z Rozporządzeniem wykonawczym UE nr 2020/892 z dnia 29.06.2020 r. insektycydy zawierające beta-cyflutrynę mogą być stosowane tylko do 20 lipca 2021 r. Dlatego wszystkie zapasy należy zużyć, m.in. właśnie do zwalczania chowaczy łodygowych i innych szkodników rzepaku.
 

Tabela. Insektycydy zarejestrowane do zwalczania chowacza brukwiaczka i chowacza czterozębnego w rzepaku ozimym

Substancja czynna

Nazwa handlowa insektycydu

Dawka (l, kg/ha)

Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym

Optymalna temperatura działania

Chowacz

brukwiaczek

Chowacz

czterozębny

ETERY ARYLO-PROPYLOWE – (według klasyfikacji IRAC grupa 3A)

Etofenproks

Trebon 30 EC

0,2–0,3

0,2–0,3

1

poniżej 20°C

FOSFOROORGANICZNE – IRAC 1B

Fosmet

Boravi 50 WG

1–1,5

1–1,5

1

powyżej 15°C

NEONIKOTYNOIDY – IRAC 4A

Acetamipryd

Acelan 20 SP

0,2–0,25

0,2–0,25

1

szeroki zakres

Aceplan 20 SP

0,2–0,25

0,2–0,25

1

Acetamoc

0,2–0,25

0,2–0,25

1

Carnadine 200 SL

0,15-0,3

0,15-0,3

1

Kestrel 200 SL

0,15–0,3

0,15–0,3

1

Kobe 20 SP

0,2–0,25

0,2–0,25

1

Lanmos 20 SP

0,2–0,25

0,2–0,25

1

Mospilan 20 SP

0,2–0,25

0,20,25

1

Sekil 20 SP

0,20,25

0,20,25

1

OKSADIAZYNY – IRAC 22

Indoksakarb

Avaunt 150 EC

0,17

1

5–25°C

Explicit 150 EC

0,17

1

PYRETROIDY – IRAC 3A

Alfa-cypermetryna

A-Cyper 100 EC

0,10,12

0,10,12

2

poniżej 20°C

Alciper 100 EC

0,10,12

0,10,12

2

Alfa Cyper 100 EC

0,10,12

0,10,12

2

Alfacypermetryna 10 EC

0,10,12

0,10,12

2

Alfa-Pest 100 EC

0,10,12

0,10,12

2

Alfastop 100 EC

0,10,12

0,10,12

2

Asteria 100 EC

0,10,12

0,10,12

2

Cyper-Fas 100 EC

0,10,12

0,10,12

2

Fastac 100 EC

0,10,12

0,10,12

2

Fastac Active 050 ME

0,150,3

2

Fiesta 100 EC

0,10,12

0,10,12

2

Proalfacypermetrin

0,10,12

0,10,12

2

Rufous 100 EC

0,10,12

0,10,12

2

Beta-cyflutryna

Alfazot 025 EC

0,25

0,25

2

Bulldock 025 EC

0,25

0,25

2

Pitbull 025 EC

0,25

0,25

2

Tekapo 025 EC

0,25

0,25

2

Cypermetryna

Afi-Max 500 EC

0,05

2

Cimex Forte 500 EC

0,05

2

Cimex Max 500 EC

0,05

2

Cyperkill Max 500 EC

0,05

2

Cypermoc

0,05

2

Cythrin 500 EC

0,05

2

Insektus 500 EC

0,05

2

Sorcerer 500 EC

0,05

2

Super Cyper 500 EC

0,05

2

Superkill 500 EC

0,05

2

Superkill Max 500 EC

0,05

2

Supersect 500 EC

0,05

2

Deltametryna

Decis Mega 50 EW

0,15

0,1

3

DelCaps 050 CS

0,080,1

1

Delta 50 EW

0,15

bd

DeLux 050 CS

0,080,1

1

Deltakill

0,3

0,3

1

DelTop 050 CS

0,080,1

1

Demetria 25 EC

0,3

0,3

1

Patriot 100 EC

0,075

0,05

2

Scatto

0,3

0,3

1

Gamma-cyhalotryna

Nexide 60 CS

0,060,08

1

Rapid 060 CS

0,060,08

1

Lambda-cyhalotryna

Arkan 050 CS

0,125

0,12

2

Helm-Lambda 100 CS

0,075

1

Judo 050 CS

0,125

2

Kaiso 050 EG

0,15

0,15

1

Kaiso Sorbie

0,15

1

Karate Zeon 050 CS

0,125

2

Kidrate

0,075

2

Kivano 050 EG

0,15

1

Kusti 050 CS

0,125

2

LambdaCe 050 CS

0,125

2

Minori 050 EC

0,15

0,15

1

Nagomi 025 WG

0,3

0,3

1

Ninja 050 CS

0,125

2

Sparrow

0,075

2

Sparviero

0,075

2

Wojownik 050 CS

0,125

2

Tau-fluwalinat

Evure 240 EW

0,2

2

Kaliber 240 EW

0,2

1

Mavrik Vita 240 EW

0,2

2

Rewers 240 EW

0,2

2

Zeta-cypermetryna

Alstar 100 EW

0,1

1

Ammo Super 100 EW

0,1

1

Fury 100 EW

0,1

1

Minuet 100 EW

0,1

-

1

Rage 100 EW

0,1

1

Titan 100 EW

0,1

1

PYRETROIDY + NEONIKOTYNOIDY – IRAC 3A + 4A

Lambda-cyhalotryna + acetamipryd

Inazuma 130 WG

0,160,2

0,16-0,2

1

szeroki zakres

Inpower 130 WG

0,160,2

0,160,2

1

Nepal 130 WG

0,160,2

0,160,2

1

 

  •     Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 1-2021 - ZAPRENUMERUJ
Poleć
Udostępnij
9. Europejski Kongres Menadżerów Agrobiznesu