Kukurydza to dobry przykład na to, że rozważny wybór odmiany jest najlepszą inwestycją. Dlatego należy na bieżąco śledzić ruch odmianowy, zwłaszcza, że tylko niektóre z odmian znajdują się w czołówce dłużej niż pięć lat.
Kukurydza to dobry przykład na to, że rozważny wybór odmiany jest najlepszą inwestycją. Dlatego należy na bieżąco śledzić ruch odmianowy, zwłaszcza, że tylko niektóre z odmian znajdują się w czołówce dłużej niż pięć lat.
Starsze odmiany zastępowane są przez nowe, wyżej plonujące, o lepszej wartości gospodarczej. W kukurydzy wykorzystanie postępu odmianowego jest łatwiejsze niż w przypadku innych zbóż, bo materiał siewny musi być odnawiany corocznie. Reprodukcja mieszańca we własnym zakresie jest nieopłacalna, ponieważ skutkuje obniżeniem plonu o około 20-30%.
Wykorzystanie potencjału plonotwórczego nowych odmian kukurydzy jest możliwe pod warunkiem dostosowania czynników agrotechnicznych do ich wymagań. Jednym z ważniejszych jest gęstość siewu, która w dużym stopniu kształtuje plon...
Bardzo bogaty wybór
Wśród oferowanych odmian na rynku znajdują się kreacje wpisane do Krajowego rejestru, czyli przetestowane w warunkach Polski. Oprócz nich rolnicy mają do wyboru ok. 5 tys. odmian pochodzących ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (CCA).
Znaczna ich część przechodzi w naszych warunkach tylko badania fragmentaryczne lub nie przechodzi ich wcale. Dlatego przy zakupie należy zachować ostrożność.
Dobre odmiany ziarnowe, z racji korzystnej struktury plonu (dużego udziału kolb w plonie ogólnym), są z reguły bardziej predestynowane do wszechstronnego użytkowania. Natomiast odmiany zadeklarowane jako kiszonkowe (większa masa wegetatywna, dobra strawność łodyg z liśćmi), przeważnie są mniej odpowiednie do uprawy na ziarno.
Dobre na kiszonkę
Rząd Meksyku wydał niedawno dekret, w którym zakazał sprzedaży modyfikowanej genetycznie kukurydzy (GMO) oraz stosowania glifosatu w rolnictwie. Meksykańscy rolnicy mają obawy co do słuszności tej decyzji. Od 1 stycznia 2021 r. w...
Dobre odmiany kiszonkowe powinny charakteryzować się wysokim plonem świeżej masy, dużym plonem ogólnym suchej masy z dużym udziałem kolb i wysokiej koncentracji energii. Ważna jest też ich wczesność odpowiednio dobrana do zamierzonego terminu zbioru.
W centralnej części kraju, przy przeciętnym przebiegu pogody, dojrzałość kiszonkową odmiany wczesne uzyskują już na początku września, a nawet w końcu sierpnia, a odmiany późniejsze, bardziej plenne, pod koniec września.
Istotna jest także wysoka strawność wegetatywnych części roślin, bo wtedy są one efektywniej wykorzystywane przez bydło. Ponadto ważnym kryterium doboru do uprawy jest reakcja odmian na chłody i niekorzystne zjawiska początkowej fazy wzrostu. Newralgiczny dla kukurydzy jest okres kiełkowania, wschodów i początku wegetacji.
Ważna jest też podatność na choroby oraz uszkodzenia przez szkodniki. Stopień podatności odmian na fuzariozy warto uwzględnić przy przewidywanym opóźnieniu zbioru kukurydzy, tym bardziej, że opanowanie kolb przez grzyby z rodzaju Fusarium przeważnie oznacza zwiększoną zawartość mykotoksyn w paszy. Spośród innych chorób duże znaczenie ma głownia guzowata kukurydzy, znacznie obniżająca plon i wartość pokarmową paszy.
Coraz częściej wyrażane są opinie, że kukurydza jest rośliną dobrze tolerującą gorsze warunki glebowe i odporną na niedobory opadów, a do optymalnego rozwoju potrzebuje przede wszystkim wyższych temperatur. Na co jeszcze warto zwrócić...
Rywalizacja pod kontrolą
Aktualną wartość gospodarczą odmian zarejestrowanych można poznać dzięki doświadczeniom prowadzonym każdego roku w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO).
Przed wyborem odmiany do uprawy na kiszonkę, zwłaszcza jeśli ma to miejsce na plantacjach wielkoobszarowych w gospodarstwach produkujących mleko, gdzie zły wybór może mieć poważne konsekwencje, warto prześledzić wyniki tych badań. Z ich pomocą można dokładnie przeanalizować zachowanie się odmian w kolejnych sezonach wegetacyjnych, w różnych rejonach uprawy, a także porównać między sobą odmiany wysiewane w danym roku.
Ocenę przydatności kukurydzy na kiszonkę prowadzi się w trzech seriach. Pojedynczą serię stanowi grupa wczesności (wczesna, średniowczesna, średniopóźna). Zestaw odmian do badań ustalany jest wiosną każdego roku w wyniku uzgodnień pomiędzy Polskim Związkiem Producentów Kukurydzy (PZPK), właścicielami odmian i Centralnym Ośrodkiem Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU).
Badaniom podlegają odmiany wpisane do Krajowego rejestru oraz te z CCA, które dały bardzo dobre wyniki w prowadzonych wcześniej doświadczeniach rozpoznawczych. W 2020 r. we współpracy z PZPK założono 22 takie doświadczenia w każdej z grup wczesności z 25 odmianami kiszonkowymi.
W żywieniu krów mlecznych kiszonki są podstawowym składnikiem pasz objętościowych. Do ich produkcji wykorzystywana jest najczęściej kukurydza i to jej odmiany determinują jakość i wartość pokarmową kiszonek. W przypadku kukurydzy, jak...
Liczba odmian w poszczególnych grupach wczesności to: 5 odmian badanych w grupie wczesnej (wszystkie z Krajowego rejestru), 11 odmian w grupie średniowczesnej (6 odmian z KR i 5 z CCA) oraz 9 odmian w średniopóźnej (7 odmian z KR i 2 z CCA).
Przebieg pogody w kwietniu umożliwił siewy doświadczeń średnio w trzeciej dekadzie kwietnia. Koniec kwietnia i maj charakteryzowały się licznymi spadkami temperatur. Spowodowało to wydłużenie i nierównomierność wschodów w części lokalizacji.
W czasie najbardziej newralgicznym dla kukurydzy, czyli zawiązywania kolb, w niektórych lokalizacjach panowały dość wysokie temperatury i występował deficyt opadów. Znamiona pojawiały się tam nierównomiernie w czasie, co skutkowało niepełnym zaziarnieniem kolb.
Jednak w większości rejonów Polski warunki wilgotnościowe w tym czasie były raczej korzystne, proces zapylenia przebiegł bez istotnych zakłóceń. Zróżnicowanie terminów zbioru (najpierw odmian wczesnych, a w odstępach kilkudniowych - średniowczesnych i średniopóźnych) jest powodem niewielkich różnic w zawartości suchej masy u odmian poszczególnych grup.
Po pszenicy i życie, do obrotu na Giełdowym Rynku Rolnym, prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii, wprowadzono kukurydzę. Trwają prace, by do obrotu dopuścić także rzepak i koncentrat soku jabłkowego. Obrót kukurydzą prowadzony jest także...
Zbiór wszystkich grup wczesności nastąpił średnio o 10 dni później niż w 2019. Grupa wczesna była zbierana średnio - 11 września, średniowczesna - 15 września, a średniopóźna - 20 września.
Plonowanie najważniejsze
W 2020 r. odmiany kiszonkowe kukurydzy plonowały lepiej niż w roku poprzednim. W doświadczeniach na kiszonkę plon ogólny świeżej masy w grupie wczesnej wyniósł 626 dt/ha i był o 144 dt/ha większy od plonów z roku 2019, a plon ogólny suchej masy w tej grupie wyniósł 202 dt/ha i był wyższy niż roku 2019 o 35 dt/ha.
Plon ogólny świeżej masy w grupie średniowczesnej wyniósł 644 dt/ha i przewyższył o 122 dt/ha plon z 2019 r., a plon ogólny suchej masy był wyższy niż w 2019 r. o 27 dt/ha i wyniósł 207 dt/ha. Grupa późna osiągnęła plon świeżej masy na poziomie 725 dt/ha, co oznacza, że był wyższy niż rok wcześniej o 193 dt/ha, a plon suchej masy wyniósł 232 dt/ha i był wyższy o 52 dt/ha.
W związku z przebiegiem pogody, średnia zwartość suchej masy wyniosła 32,5% dla grupy wczesnej, 32,4% dla grupy średniowczesnej i 32,2% w grupie średniopóźnej.
Wyniki porejestrowych doświadczeń odmianowych są dostępne na stronie internetowej COBORU (www.coboru.gov.pl). katalogu unijnego. Wyniki odmian wpisanych do Krajowego rejestru i niektórych z CCA, uczestniczących w doświadczeniach, zamieszczono w tabeli wg malejącego plonu ogólnego suchej masy.
Tabela 1. Wyniki doświadczeń PDO z odmianami kukurydzy na kiszonkę (2020 r.)
|
Lp.
|
Odmiany
|
Firma nasienna
|
Plon ogólny świeżej masy
|
Plon suchej masy
|
Zawartość suchej masy
|
|
% wzorca
|
%
|
|
GRUPA WCZESNA
|
|
|
|
|
Wzorzec, dt/ha, %
|
626
|
202,6
|
32,5
|
|
1
|
Tipico
|
Saatbau Linz
|
108
|
104
|
31,3
|
|
2
|
KWS Salamandra
|
KWS
|
99
|
103
|
33,8
|
|
3
|
Astardo
|
Saatbau Linz
|
98
|
98
|
32,4
|
|
4
|
SM Grot
|
HR Smolice
|
98
|
98
|
32,6
|
|
5
|
Ligato
|
Saatbau Linz
|
97
|
96
|
32,2
|
|
GRUPA ŚREDNIOWCZESNA
|
|
|
|
|
Wzorzec, dt/ha, %
|
644
|
207,2
|
32,4
|
|
6
|
ES Watson *
|
Euralis
|
109
|
105
|
31,2
|
|
7
|
Brigado
|
Saatbau Linz
|
114
|
104
|
29,6
|
|
8
|
ES Bond
|
Euralis
|
102
|
104
|
32,7
|
|
9
|
ES Joker
|
Euralis
|
102
|
102
|
32,2
|
|
10
|
ES Palladium
|
Euralis
|
102
|
101
|
32,3
|
|
11
|
Farmfire*
|
Farm Saat
|
99
|
101
|
33,1
|
|
12
|
Delici CS
|
Caussade Semences
|
101
|
99
|
31,6
|
|
13
|
Farmagic*
|
Farm Saat
|
96
|
97
|
32,6
|
|
14
|
Farmplus*
|
Farm Saat
|
93
|
97
|
34,0
|
|
15
|
Quentin *
|
IGP
|
94
|
95
|
32,5
|
|
16
|
Farmezzo
|
Farm Saat
|
89
|
94
|
34,3
|
|
GRUPA ŚREDNIOPÓŹNA
|
|
|
|
|
Wzorzec, dt/ha, %
|
725
|
232,8
|
32,2
|
|
17
|
Clementeen
|
Limagrain
|
104
|
106
|
32,6
|
|
18
|
Baobi CS *
|
Caussade Semences
|
104
|
104
|
32,1
|
|
19
|
Kentos
|
KWS
|
103
|
103
|
32,2
|
|
20
|
Motivi CS
|
Caussade Semences
|
102
|
102
|
31,9
|
|
21
|
Hardware
|
IGP
|
95
|
100
|
33,8
|
|
22
|
P0725*
|
Pioneer
|
109
|
99
|
29,4
|
|
23
|
Codizouk
|
IGP
|
96
|
98
|
32,7
|
|
24
|
Physiker
|
Euralis
|
93
|
97
|
33,4
|
|
25
|
Assunto
|
Saatbau Linz
|
93
|
92
|
32,1
|
Odmiany występują w tych grupach wczesności, w których uczestniczyły w doświadczeniach;
wzorzec stanowi średnia z odmian: w grupie wczesnej lp.1-5, średniowczesnej lp.6-16, średniopóźnej lp. 17-25;
* - odmiany z CCA
-
Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 1-2021 - ZAPRENUMERUJ
