Wpływ gęstości siewu kukurydzy na plon ziarna

Poleć

Udostępnij

Autor tekstu: prof. dr hab. Piotr Szulc UP w Poznaniu | redakcja@agropolska.pl

29-01-2021,9:25 Aktualizacja: 29-01-2021,14:54

A A A

Dobór optymalnej gęstości siewu kukurydzy zależy od wielu czynników. Fot_Piotr Gromadzki

Wykorzystanie potencjału plonotwórczego nowych odmian kukurydzy jest możliwe pod warunkiem dostosowania czynników agrotechnicznych do ich wymagań. Jednym z ważniejszych jest gęstość siewu, która w dużym stopniu kształtuje plon ziarna.

Od gęstości siewu uzależnione jest zaopatrzenie roślin w wodę i składniki pokarmowe oraz dostęp światła do poszczególnych roślin, który ma znaczenie dla efektywnego przebiegu fotosyntezy.

Uprawa kukurydzy: płytko czy głęboko?

Coraz częściej wyrażane są opinie, że kukurydza jest rośliną dobrze tolerującą gorsze warunki glebowe i odporną na niedobory opadów, a do optymalnego rozwoju potrzebuje przede wszystkim wyższych temperatur. Na co jeszcze warto zwrócić...

czytaj więcej

Optymalna obsada roślin to z jednej strony zalecana przez hodowców liczba roślin, a z drugiej ich równomierne rozmieszczenie w rzędzie. Tylko taki układ gwarantuje uzyskanie maksymalnej liczby kolb dobrze zaziarnionych, co przekłada się na wyższe plony lub poprawę wartości energetycznej kiszonki. Należy mieć także na uwadze, że złej obsady nie skoryguje się już żadnym innym zabiegiem agrotechnicznym!

Podczas suszy siać mniej

Zakres optymalnej gęstości jest również w dużej mierze uzależniony od warunków pogodowych. Kukurydza jest gatunkiem, który bardzo oszczędnie gospodaruje wodą. Na wytworzenie 1 kg suchej masy roślina ta zużywa tylko około 250 litrów wody. Inne uprawne gatunki pod tym względem są znacznie mniej efektywne. Na przykład pszenica jara potrzebuje aż ok. 432 litry wody na wytworzenie 1 kg suchej masy.

Jednak bardzo wysoka produktywność kukurydzy sprawia, że z jednostki powierzchni uprawa ta zużywa duże ilości wody - sięgające do 16 mln l/ha! Wobec powtarzających się niemalże każdego roku okresów suszy, nie bez znaczenia byłaby więc możliwość zmniejszenia liczy roślin kukurydzy na jednostce powierzchni. Dzięki temu rośliny na plantacjach miałyby lepsze warunki do wzrostu i plonowania.

Taka jakość kiszonki jaka odmiana kukurydzy

W żywieniu krów mlecznych kiszonki są podstawowym składnikiem pasz objętościowych. Do ich produkcji wykorzystywana jest najczęściej kukurydza i to jej odmiany determinują jakość i wartość pokarmową kiszonek. W przypadku kukurydzy, jak...

czytaj więcej

Wykrycie zmiennej reakcji kukurydzy na różną gęstość siewu może przyczynić się do zwiększenia plonu kukurydzy, gatunku szczególnie wrażliwego na odstępstwa od optymalnego zagęszczenia łanu.

Jaka gęstość jest optymalna?

W związku z powyższym w Katedrze Agronomii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu podjęto badania polowe mające na celu określenie wpływu gęstości siewu na cechy morfologiczne roślin kukurydzy oraz jej plonowanie.

Badano następujące gęstości siewu: 6 szt./m2, 7 szt./m2, 8 szt./m2, 9 szt./m2 i 10 szt./m2. Największe plony ziarna uzyskano przy zagęszczeniu 7 szt./m2. Zarówno zbyt rzadki, jak i zbyt gęsty siew prowadził do istotnego spadku plonu ziarna (tab. 1). Taką zależność można łatwo wyjaśnić. W gorszych warunkach wodnych, mniejsza liczba roślin na jednostce powierzchni znajdzie korzystniejsze warunki wilgotnościowe do wzrostu i plonowania.

Plonowanie odmian kukurydzy na kiszonkę 2020

Kukurydza na kiszonkę w tegorocznych doświadczeniach PDO plonowała najwyżej od 2017 roku. Jednocześnie rośliny zawierały najmniej suchej masy. W przypadku odmian wczesnych kukurydzy na kiszonkę przeciętny plon ogólny suchej masy w 2020 roku...

czytaj więcej

Inaczej jest gdy wody nie brakuje, wtedy większa liczba roślin na 1 m² jest w stanie wydać wyższy plon. Szkoda więc, że niestety, rozkładu opadów w sezonie wegetacyjnym nie można przewidzieć.

Badano także zawartość wody w ziarnie kukurydzy. Stwierdzono, że wraz ze wzrostem gęstości siewu charakteryzowało się ono większą wilgotnością (tab. 1). Było to konsekwencją słabo wykształconej i zaziarnionej kolby.

Plon ziarna kukurydzy jest wynikiem wytworzenia poszczególnych elementów jego struktury: liczby kolb, liczby ziaren w kolbie oraz masy 1000 ziaren. Przytoczone wyżej elementy składowe plonu ziarna kukurydzy w badaniach własnych były kształtowane zmienną gęstością siewu. Zarówno zwiększenie normy wysiewu, jak i zmniejszenie w porównaniu do obsady 7 szt./m2 skutkowało zmniejszeniem wartości tych cech (tab. 2).

Ważny wskaźnik LAI

Powierzchnia liści oraz ich ilość na roślinie są ważnymi elementami w ocenie procesu fotosyntezy. W przeprowadzonych badaniach stwierdzono, że powierzchnia asymilacyjna pojedynczej rośliny była największa przy gęstości siewu wynoszącej 7 szt./m2 (tab. 3). Wraz ze wzrostem gęstości siewu wartość tej cechy ulegała zmniejszeniu, co tłumaczy wzajemne zacienianie się blaszek liściowych.

Plonowanie odmian średnio późnych kukurydzy na ziarno 2020

Przeciętny plon ziarna kukurydzy dla odmian średnio późnych w tym roku w doświadczeniach PDO wyniósł 127,8 dt/ha i był zdecydowanie największy w latach 2017-2020. Najwyższa też była wilgotność ziarna – 32,1 proc. Plon ziarna dla...

czytaj więcej

Badano także wpływ gęstości siewu na wskaźnik LAI, który charakteryzuje wielkość powierzchni organów roślin zdolnych do absorbowania promieniowania, od którego zależy fotosynteza, a więc pośrednio także przyrosty biomasy oraz plon ziarna. Zdaniem wielu autorów wskaźnik LAI stanowi główną powierzchnię wymiany gazowej pomiędzy atmosferą i biosferą. Optymalna wartość tego wskaźnika dla maksymalnej produkcji kukurydzy mieści się w granicach od 3 do 5.

Przy takim wskaźniku szybkość wzrostu roślin jest maksymalna, gdyż wszystkie blaszki liściowe uczestniczą w procesie fotosyntezy. W badaniach własnych indeks powierzchni liści wzrastał wraz ze wzrostem zagęszczenia roślin w łanie (tab. 3).

Gęstość siewu kukurydzy determinuje również zdrowotność roślin w łanie. W badaniach stwierdzono, że rośliny uprawiane w rzadszych siewach są lepiej przewietrzane, co poprawia ich zdrowotność. Z przeprowadzonych badań wynika, że wzrost gęstości siewu zwiększa odsetek roślin kukurydzy porażonych przez choroby fuzaryjne.

Uwzględnić typ gleby

Kukurydza jest gatunkiem światłolubnym, dlatego nadmierne zacienienie roślin w łanie ogranicza zawiązywanie i zapylanie kolb. Dlatego szczególną uwagę należy zwracać na równomierne rozmieszczenie roślin w rzędzie, co zapewniają dobrze wyregulowane siewniki punktowe.

Zmienna obsada roślin, uwzględniająca typy gleby, nakazuje zwiększenie liczby nasion na stanowiskach mocnych, bardziej zasobnych i wilgotnych, a zmniejszenie na glebach mniej zasobnych o gorszej wilgotności i lżejszych. Nie należy zwiększać normy siewu na glebach, które nie są w stanie wyżywić roślin.

Tabela 1. Wpływ gęstości siewu kukurydzy na plon oraz zawartość wody w ziarnie

Gęstość siewu (szt./m²)	Plon ziarna (t/ha)	Wilgotność ziarna (%)
6	9,9	24,6
7	10,3	24,6
8	9,7	25,0
9	9,1	25,7
10	8,7	25,9

Tabela 2. Wpływ gęstości siewu kukurydzy na komponenty plonowania

Gęstość siewu (szt./m²)	Liczba kolb (szt./m²)	Liczba ziaren w kolbie (szt.)	Masa 1000 ziaren (g)
6	8,76	534	331
7	9,09	548	319
8	8,16	526	316
9	8,06	526	316
10	7,98	507	314

Tabela 3. Wpływ gęstości siewu kukurydzy na cechy morfologiczne roślin kukurydzy

Gęstość siewu (szt./m²)	Powierzchnia liści pojedynczej rośliny (cm²)	Wskaźnik LAI
6	4388,7	2,65
7	4526,6	3,15
8	4498,9	3,58
9	4449,3	3,97
10	4438,4	4,44