Dezagraryzacja na polskiej wsi
W latach 2010-2020 ubyło 13 proc. gospodarstw rolnych. Foto_Dariusz Kucman
Gospodarstwa domowe rolników stanowią zaledwie około 8 proc. gospodarstw domowych na wsi - wynika z Raportu Polska Wieś 2022 przygotowanego przez Fundację na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa.
W dokumencie podkreślono, że w przeszłości o finansach ludności wiejskiej stanowiło rolnictwo. Obecnie dochody z działalności rolniczej w coraz mniejszym stopniu określają finanse mieszkańców wsi. Jest to bezpośrednim skutkiem postępującego procesu dezagraryzacji, czego wyrazem jest spadek liczby indywidualnych gospodarstw rolnych.
Gospodarstwa domowe rolników w liczbach. Dochody i wydatki mogą zdziwić
Rolnictwo przynosi średnio 70 proc. dochodów gospodarstw domowych rolników. Domostwa gospodarzy charakteryzują ponadto najniższe przeciętne wydatki na osobę oraz największa średnia kwota nadwyżki dochodu nad wydatkami. Główny...
"Tylko w latach 2010-2020 liczba zmalała z 1505 tys. do 1310 tys., czyli o 13 proc. Gospodarstwa domowe z użytkownikiem gospodarstwa rolnego stanowią około 27 proc. ogółu na wsi (9 proc. w kraju), przy czym gospodarstwa domowe rolników stanowią około 8 proc. na wsi (2,7 proc. w kraju). Dla 2010 r. analogiczne odsetki wynosiły: 34 proc. i 11 proc. oraz 11 proc. i 3,8 proc." - czytamy w raporcie.
Autorzy zaznaczają, że obecnie na wsi przeważa ludność niezwiązana z gospodarstwem rolnym. W związku z tym zasadnicze znaczenie w kształtowaniu sytuacji dochodowej rodzin wiejskich ma praca najemna.
Jej udział w strukturze dochodów gospodarstw domowych wiejskich jest najwyższy i wykazywał w latach 2010-2020 tendencję wzrostową (z 46,5 do 48,9 proc.). Do tego w górę poszło także znaczenie pracy na własny rachunek, ale dynamika była niewielka (wzrost z 7,3 do 7,4 proc.).
"Mimo poprawy dochodowości w rolnictwie, relatywnie zmniejszyło się w gospodarstwach domowych wiejskich znaczenie pracy w rolnictwie (spadek z 12,9 do 9,6 proc.). Odnotowano natomiast wzrost odsetka dochodów z ubezpieczeń społecznych (z 29,3 do 32,3 proc.). Tendencję wzrostu udziału dochodów z pracy najemnej w strukturze dochodów ludności wiejskiej wzmacnia migracja z miast na wieś, której kierunek uległ odwróceniu" - brzmi dalej opracowanie.
Dochody rolników będą wyższe dzięki przywróceniu tej płatności
Przywrócenie uzupełniającej płatności podstawowej dla rolników zakłada ministerstwo rolnictwa w projekcie zmiany ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego. Ma to podnieść dochody rolników. Koszt...
Jeśli chodzi o finanse, we wszystkich grupach społeczno-ekonomicznych maleje znaczenie dochodów z głównego źródła utrzymania, a rośnie z pozarolniczych. Według wyliczeń ekspertów Fundacji, w 2010 r. dochody gospodarstw domowych rolników pochodziły w 71,4 proc. z gospodarstwa indywidualnego w rolnictwie (w 2020 r. 68,4 proc.), w 10,2 proc. z pracy najemnej (w 2020 r. 10,7 proc.), w 1 proc. z pracy na własny rachunek (w 2020 r. 0,8 proc.).
"Znaczący wkład w tworzenie budżetu gospodarstw domowych rolników nadal mają świadczenia społeczne. To źródło przynosiło 14,9 proc. dochodu ogółem, a w 2020 r. udział ten wzrósł do 19,6 proc. W pozycji świadczenia ogółem zwraca uwagę wzrost udziału ‘zasiłków i innych świadczeń wychowawczych’. Wiąże się to przede wszystkim z większą liczbą dzieci w rodzinach wiejskich i wypłatami w ramach programu 500+, który przyczynił się do znacznej poprawy sytuacji ekonomicznej wielu rodzin" - zauważyli autorzy dokumentu.
Zwrócili ponadto uwagę, że - przedstawiając kwestię źródeł dochodów ludności wiejskiej - nie można pominąć wynikających z mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej transferów do rolnictwa i na wieś. "W latach 2002-2021 za pośrednictwem Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do beneficjentów trafiło 386,9 mld zł" - przekazano w raporcie (całość tutaj).
- Rolnictwo bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
