Miej alternariozę ziemniaka pod kontrolą

Poleć

Udostępnij

Autor tekstu: dr inż. Jerzy Osowski IHAR-PIB Radzików o. w Boninie | redakcja@agropolska.pl

24-06-2020,10:30 Aktualizacja: 24-06-2020,10:54

A A A

Zabieg przeciwko alternariozie należy przeprowadzać w odpowiednich warunkach, kiedy rośliny są suche, a temperatura...

W sezonie wegetacyjnym oprócz zarazy ziemniaka pojawia się inna groźna choroba – alternarioza. Atakuje rośliny w ważnym momencie, kiedy następuje gromadzenie plonu bulw. Dlatego tak ważne jest jej skuteczne ograniczanie.

Alternariozę wywołuje zespół dwóch chorób - brunatna plamistość liści, której sprawcą jest grzyb Alternaria alternata i sucha plamistość liści powodowana przez grzyb A. solani. Objawy zainfekowania roślin przez obydwu sprawców są takie same. Wzrost znaczenia tej choroby jest związany z obserwowanymi zmianami klimatycznymi.

Alternarioza i zaraza, niechciana para w uprawie ziemniaka

Uprawa ziemniaków w Polsce związana jest z dużym ryzykiem, ponieważ rozmnażanie wegetatywne sprzyja przenoszeniu wraz z bulwami chorób na sezon następny. Do najgroźniejszych należą alternarioza i zaraza ziemniaka. Bardzo ważne jest...

czytaj więcej

Podatność wzrasta w stresie

Sprawcy choroby przeżywają z sezonu na sezon w glebie, w postaci grzybni lub zarodników na porażonych resztkach roślin oraz bulwach. Ich rozwojowi sprzyjają przemiennie występujące okresy suchej i wilgotnej pogody oraz uprawa ziemniaka na glebach lekkich (większa przeżywalność zarodników sprawcy).

Choroba szczególnie silnie atakuje rośliny znajdujące się w warunkach stresowych np. niedobór składników pokarmowych, mała zawartość substancji organicznej, a także porażenie roślin rizoktoniozą lub niektórymi wirusami (PLRV, PVY, PVX) oraz naturalne starzenie się roślin.

Nie pomylić z niedoborem Mg i Mn

Pierwsze objawy choroby na liściach roślin ziemniaka pojawiają się najczęściej w II i III dekadzie czerwca oraz na początku lipca. Wiąże się to z fazą zawiązywania pąków i kwitnienia.

Uwaga, alternarioza ziemniaka w natarciu

Doradcy agrotechniczni sygnalizują występowanie alternariozy ziemniaka. To poważna choroba, której nie wolno lekceważyć. Odpowiednie działania należy podjąć po przeprowadzeniu dokładnych obserwacji na plantacjach. Jak rozpoznać chorobę? Na...

czytaj więcej

W tym momencie występuje tzw. „osłabienie fizjologiczne”, które wynika z przekierowania funkcji życiowych roślin, z rozwoju części nadziemnej na zawiązywanie i rozwój bulw potomnych. Objawy pojawiają się na dolnych, najstarszych liściach i mają charakterystyczny wygląd, który jest jedną z cech rozpoznawczych choroby. Są to nekrozy o nieregularnym kształcie i średnicy od 3 do 25 mm.

Wewnątrz nich można zauważyć charakterystyczne strefowanie, które wyglądem przypomina układ słoi na ściętym pniu drzewa. Pomimo tak typowego dla alternariozy wyglądu plam, jej objawy często są mylnie rozpoznawane jako inne choroby, np. szara pleśń (tab.1) albo niedobory magnezu i manganu.

Zwalczać kompleksowo

Ochrona przed alternariozą ze względu na zmienne występowanie w sezonie grzybów - sprawców choroby oraz jednoczesne pojawianie się zarazy ziemniaka jest złożona i wymaga zastosowania nie tylko prawidłowej agrotechniki, ale przede wszystkim nalistnych zabiegów ochronnych.

Jak pokonać zarazę w ziemniakach?

Zaraza ziemniaka, pomimo doskonałej znajomości objawów i możliwości rozprzestrzeniania się, ciągle jest dużą niewiadomą dla naukowców poszukujących źródeł jej skutecznego zwalczania. Jeszcze w pierwszej połowie lat 90....

czytaj więcej

Zadaniem zabiegów agrotechnicznych jest stworzenie warunków korzystnych do szybkich i wyrównanych wschodów oraz dalszego rozwoju roślin ziemniaka. Ochrona chemiczna polega na cyklicznym stosowaniu zabiegów ochronnych od momentu wystąpienia objawów do końca okresu wegetacji.

Do zwalczania alternariozy ziemniaka w Europie stosuje się kilka substancji czynnych (tab. 2), które są także zarejestrowane w naszym kraju (tab. 3).

W Polsce najczęściej stosowaną substancją czynną jest mankozeb, co wynika z jego częstego wykorzystywania jako składnika głównego lub uzupełniającego w fungicydach zarejestrowanych do zwalczania zarazy ziemniaka.

W ostatnich latach dużą popularność w ochronie przed alternariozą zyskały difenokonazol (8 fungicydów) oraz piraklostrobina, która do tej pory była zawarta w jednym fungicydzie, ale od tego sezonu do zwalczania alternariozy dostępna będzie najczęściej stosowana w Europie mieszanina piraklostrobiny z boskalidem.

Nowe odmiany ziemniaka 2020

Do Krajowego Rejestru zostanie wpisanych 5 nowych odmian ziemniaka; 4 z nich to odmiany jadalne, a jedna skrobiowa. Wśród odmian jadalnych 2 są bardzo wczesne, jedna wczesna i jedna średnio wczesna. Odmiany ziemniaka: Kotwica - odmiana...

czytaj więcej

Ochrona chemiczna przed alternariozą, tak jak w przypadku zarazy ziemniaka, jest złożona i występuje duże ryzyko spadku skuteczności działania substancji czynnych stosowanych do jej zwalczania.

Badania prowadzone przez FRAC (Fungicide Resistance Action Committee), organizację zajmującą się badaniem ryzyka wystąpienia odporności na stosowane do zwalczania chorób substancje czynne wykazały, że sprawcy alternariozy należą do grup wysokiego ryzyka powstania odporności (A. alternata) i podwyższonego ryzyka (A. solani).

Dlatego prowadząc ochronę chemiczną plantacji ziemniaka przed alternariozą, podobnie jak w przypadku zarazy, zaleca się przemienne stosowanie fungicydów należących do różnych grup chemicznych (tab. 3).

O skuteczności zabiegu decydują: dobór środka oraz dawka i termin stosowania. Zabieg należy przeprowadzać w odpowiednich warunkach, kiedy rośliny są suche i temperatura powietrza nie przekracza 25^oC (optymalne temperatury wynoszą od 12 do 20^oC), a prędkość wiatru nie przekracza 4 m/s (optimum od 0,5 do 1,5 m/s).

Tabela 1. Sprawcy nekroz części nadziemnych ziemniaka, wywoływane przez nich choroby i charakterystyczne objawy (oprac. własne)

Sprawca	Choroba	Charakterystyczne objawy	Termin pojawu pierwszych objawów	Porażane organy
Phytophthora infestans	Zaraza ziemniaka	Początkowo wodniste, rozmyte plamy, później duże, brunatne z jasnozieloną lub żółtą obwódką i pierścieniem grzybni dookoła, najczęściej na dolnej stronie blaszki liściowej, w warunkach długo utrzymującej się wysokiej wilgotności także na górnej stronie blaszki; ; na łodydze tłuste powiększające się plamy barwy brązowej do brunatnej; zarodnikowanie na całej powierzchni nekrozy na łodydze, w postaci białego nalotu	Zwieranie się roślin w rzędach i międzyrzędziach	Liście, ogonki liściowe, łodygi, bulwy
Alternaria solani	Sucha plamistość liści	Plamy o średnicy od 3 do 25 mm w postaci koncentrycznych pierścieni; wygląd przypomina słoje na ściętym pniu drzewa; słaby nalot ciemnooliwkowej grzybni na spodniej stronie blaszki liściowej	Wiązanie pąków i kwitnienie	Liście, łodygi, bulwy
Alternaria alternata	Brunatna plamistość liści	Liczne, drobne plamy ciemnej barwy, nieregularnie rozmieszczone na liściu, mniej wyraźne strefowanie, obfity nalot ciemnooliwkowej grzybni na spodniej stronie blaszki liściowej	Wiązanie pąków i kwitnienie	Liście, łodygi, bulwy
Botrytis cinerea	Szara pleśń	Drobne i większe plamy barwy brunatnej, żółta otoczka dookoła nekrozy, szerokie koncentryczne strefowanie, obfity nalot grzybni barwy szarej na całej powierzchni plam nekrotycznych na dolnej stronie blaszki liściowej	Kwitnienie	Liście, łodygi, rzadziej bulwy

Tabela 2. Substancje czynne najczęściej stosowane do zwalczania alternariozy ziemniaka (wg Euroblight 2019)

Kraj	Substancja czynna
Kraj	Mankozeb	Azoksystrobina	Boskalid + piraklostrobina	Difenokonazol
Finlandia	-	x	x	-
Szwecja	x	x	x	-
Dania	-	x	x	x
Serbia	x	x	x	x
Holandia	-	x	x	x
Niemcy	x	x	x	x
Polska	x	x	x	-
Francja	x	-	x	x
Rosja	-	-	x	x

Tabela 3. Przykłady fungicydów zarejestrowanych do zwalczania alternariozy ziemniaka (na podstawie rejestru środków ochrony roślin z dnia 7.05.2020 r.- www.minrol.gov.pl)

Substancja czynna/grupa chemiczna	Nazwa handlowa
Strobiluryny (Qol)
azoksystrobina	Agristar 250 SC, Agristar Bis 250 SC, Amistar 250 SC, Ascom 250 SC, Astar 250 SC, Azoguard, Azoguard AZT 250 SC, Azoksystrobi 250 SC, Azoscan 250 SC, Azoxymoc, Aztek 250 SC, Azyl 250 SC, Conclude AZT 250 SC, Demeter 250 SC, Dobromir 250 SC, Dobromir Super 250 SC, Dobromir Top 250 SC, Erazer, Globaztar AZT 250 SC, Komilfo 250 SC, Korazzo 250 SC, Ksystro 250 SC, Mirador 250 SC, Rezat 250 SC, Strobin 250, Strobin 250-II, Tascom 250 SC, Tazer 250 SC, Tiger 250 SC, Zaftra AZT 250 SC, Zakeo 250 SC, Zetar 250 SC
Strobiluryny (Qol) + pochodne aniliny
azoksystrobina + fluazynam	Vendetta 525 SC
Triazole
difenokonazol	Dafne 250 EC, ILA 250 EC, Kix 250 EC, Narita 250 EC, Porter 250 EC, Pumice
Triazole + amidy
difenokonazol + mandipropamid	Carial Star 500 SC, Vima-Mandikonazol
Strobiluryny (Qol) + pochodne kwasu cynamonowego
piraklostrobina + dimetomorf	Cabrio Duo 112 EC
Strobiluryny (Qol) + anilidy
piraklostrobina + boskalid	Signum 33 WG
Pochodne aniliny
fluazynam	Banjo 500 SC, Bolero 500 SC, Fluazin 500-I, Nando 500 SC, Tamazynam 500 SC, Zignal 500 SC,
Pochodne aniliny + pochodne kwasu cynamonowego
fluazynam + dimetomorf	Banjo Forte 500 SC
Ditiokarbaminiany + pochodne kwasu cynamonowego
mankozeb + dimetomorf	Acrobat MZ 69 WG, Delphin 69 WG, Elektra MZ WG, Mancomor 69 WG, Quantum MZ 69 WG, Soter
Iminoacetylomoczniki + oksazolidyny (Qol)
cymoksanil + famoksat	Tanos 50 WG
Ditiokarbaminiany + oksazolidyny (Qol)
mankozeb + famoksat	CLIP SperKontakt
Ditiokarbaminiany + fenyloamidy
mankozeb + benalaksyl	Galben M 73 WP
mankozeb + benalaksyl-M	Fantic M WP
mankozeb + metalaksyl-M	Crocodil MZ 67,8 WG, Ridomex ORO MZ Pepite 67,8 WG, Ridomil Gold MZ Pepite 67,8 WG, Rubikon 67,8 WG
Ditiokarbaminiany + pochodne pirymidynoamin
mankozeb + ametoktradyna	Zampro 56 WG
Ditiokarbaminiany
mankozeb	Avtar NT PRO, Dithane NeoTec 75 WG, Mancozeb 75 WG, Penncozeb 80 WP, Trimanoc DG, Vondozeb 75 WG
metiram	Polyram 70 WG
folpet	Folpan 80 WG