Słoma jako nawóz
Urodzajność gleby jest znacząco kształtowana przez uprawę roślin i nawożenie, w dużym stopniu zależy od zawartości materii organicznej. Ubytki tej materii w glebie powstające w następstwie uprawy roślin powinny być uzupełniane przez nawożenie obornikiem lub innymi nawozami naturalnymi i organicznymi, w tym również słomą.
Do korzyści wynikających z nawożenia słomą można zaliczyć:
- wzbogacenie gleby w materię organiczną (odnawianie zapasów próchnicy),
- zwiększenie zawartości składników pokarmowych w glebie,
- wzrost aktywności mikroorganizmów glebowych,
- ograniczenie wymywania azotu z warstwy ornej gleby,
- poprawę pojemności sorpcyjnej gleby w warunkach stosowania słomy z dodatkiem azotu,
- korzystny wpływ na strukturę i gospodarkę wodna gleby,
- zmniejszenie zagrożenia erozją wodną i wietrzną.
Nie sprzedawaj słomy. Musi zostać na polu
W przypadku przestrzegania zasad nawożenia słomą efekty produkcyjne mogą ujawnić się już po kilku latach.
Do gatunków wzbogacających glebę w materię organiczną, a tym samym próchnicę, należą: rośliny bobowate drobno- i grubonasienne, trawy i mieszanki bobowato-trawiaste, a także międzyplony ścierniskowe. Natomiast do gatunków przyczyniających się do ubytku materii organicznej w glebie należą rośliny: okopowe, przemysłowe, zbożowe i kukurydza.
Ubytki tej materii powstające w następstwie uprawy roślin powinny być uzupełniane przez nawożenie także słomą. W pierwszej kolejności powinna być wykorzystywana słoma kukurydzy uprawianej na ziarno, rzepakowa i z roślin bobowatych grubonasiennych, a następnie słoma zbóż.
Przyorywana słoma, oprócz wzbogacenia gleby w materię organiczną, ma również wartość nawozową, która zależy od jej składu chemicznego. Natomiast zawartość makro- i mikroskładników w słomie zależy głównie od gatunku rośliny. Spośród składników nawozowych w słomie najwięcej jest potasu i magnezu.
Na ogół bogatsza w składniki mineralne jest słoma pozyskiwana z kukurydzy, gryki, roślin bobowatych grubonasiennych i rzepaku niż ze zbóż. Pod względem większej zawartości potasu i magnezu wyróżnia się wśród zbóż słoma owsiana.
Azot czy wapno do słomy?
Zawartość składników mineralnych i relacje między nimi w resztkach pożniwnych roślin uprawnych kształtują się podobnie jak w słomie. Składniki wprowadzane do gleby w przyorywanej słomie, w miarę postępującego rozkładu materii organicznej, są uruchamiane i wykorzystywane przez rośliny uprawne.
Specyficzną cechą słomy jest szeroki (niekorzystny) stosunek zawartości węgla do azotu (C : N), wynoszący 60-100 : 1, podczas, gdy w oborniku waha się w granicach 15-30 : 1, a w glebie 8-12 : 1. Słoma zbóż w porównaniu z nawozami naturalnymi i organicznymi zawiera więcej węgla, zdecydowanie mniej azotu i cechuje się najniższym współczynnikiem humifikacji.
Wprowadzenie do gleby materiału roślinnego (słomy) o tak dużej zawartości węgla stymuluje rozwój mikroorganizmów glebowych, które do swojego rozwoju zużywają nie tylko azot z rozkładającej się słomy, ale także azot z zasobów glebowych. Dlatego zaleca się stosowanie wraz z przyorywaną słomą azotu mineralnego w ilości około 8-10 kg N na każdą tonę słomy. Szczególnie jest to konieczne, gdy na danym polu będą uprawiane oziminy.
Są również wyniki doświadczeń, które wskazują na korzystny wpływ stosowania na słomę zbóż wapna węglanowego w ilości do 2 t CaO na hektar.
Błędy w uprawie pożniwnej na rzepaczysku
Można wyróżnić następujące sposoby nawożenia słomą:
- przez mulczowanie, polegające na pokryciu powierzchni gleby słomą, a następnie wykonanie płytkiego wymieszania jej z glebą,
- płytkie przykrycie rozdrobnionej słomy podorywką lub wprowadzenie jej do głębszych warstw gleby za pomocą orki siewnej,
- nawożenie słomą połączone z nawozami zielonymi,
- nawożenie słomy łącznie z gnojowicą.
Wybór sposobu nawożenia słomą, a tym samym skuteczność tego zabiegu zależy w dużym stopniu od warunków siedliskowych. Na ogół należy unikać natychmiastowego i głębokiego przyorywania słomy. Zbyt głębokie umieszczenie słomy w glebie ciężkiej powoduje, że jej rozkład jest hamowany wskutek braku tlenu.
Wilgotność i temperatura gleby oraz ilość opadów mają duży wpływ na rozkład słomy w glebie. Na ogół im wartości tych czynników są większe, tym rozkład słomy jest szybszy. Dobry rozkład słomy w glebie warunkują głównie takie czynniki jak: wilgotność gleby (60-70 proc.), temperatura (10-20°C), korzystny odczyn gleby (pH 6,0-7,0) i dostępność azotu.
- Krok po kroku w zakresie doboru odmian, nawożenia i ochrony roślin. Zamów prenumeratę miesięcznika "Nowoczesna Uprawa" już teraz
