Wiosenne nawożenie zbóż ozimych

Poleć
Udostępnij
Autor tekstu: dr inż. Arkadiusz Artyszak
07-03-2014,15:50 Aktualizacja: 12-11-2014,15:56
A A A

Pierwszą wiosenną dawkę azotu należy zastosować w momencie ruszenia wegetacji zbóż ozimych. Jest to szczególnie ważne na polach, na których intensywne opady zimą spowodowały wypłukanie znacznych ilości azotu mineralnego poza zasięg systemu korzeniowego roślin.

Nie można pozwolić, aby były one narażone na niedobór tego makroelementu w tym newralgicznym dla nich momencie wzrostu.

W pierwszej kolejności nawozy azotowe powinno się rozsiewać w tych gatunkach zbóż, które najwcześniej rozpoczynają wegetację. Takim gatunkiem jest żyto.

Jak wyliczyć wielkość dawki?

Problemem w nawożeniu azotem jest właściwe dla danego pola ustalenie dawek tego składnika. Zawartość azotu mineralnego w glebie jest bowiem bardzo zmienna. Przy średniej zawartości Nmin w glebie wiosną łączne dawki azotu w uprawie zbóż ozimych sięgają 140 kg N/ha w uprawie pszenżyta i żyta oraz 160 kg N/ha w przypadku pszenicy.

Tab. 1. Dawki azotu w uprawie zbóż ozimych*

Gatunek

Plon t/ha

Dawka
kg N/ha

Pszenica

6

100

8

120

9

140

10

160

Pszenżyto

6

80

7

100

9

120

10

140

Żyto

4

60

6

100

8

140

*przy średniej zawartości azotu mineralnego Nmin w glebie wiosną

Źródło: IUNG-PIB Puławy 2008

Jeśli rolnik przeprowadził wczesną wiosną badanie próbek gleby pod względem zawartości azotu mineralnego w warstwie 0-60 cm, wówczas można lepiej dostosować zalecenia do sytuacji na danym polu. Klasy zawartości są zróżnicowane w zależności od kategorii agronomicznej gleby. Gdy zawartość azotu mineralnego jest bardzo wysoka lub wysoka, wówczas planowaną dawkę azotu należy zmniejszyć o różnicę między faktycznie stwierdzoną zawartością azotu mineralnego w glebie a górną granicą zawartości średniej dla tej samej kategorii agronomicznej gleby.

Przykład: zawartość azotu mineralnego w glebie ciężkiej (w warstwie 0-60 cm) wynosi 120 kg N/ha. Dawkę azotu w nawozach mineralnych można zmniejszyć o 30 kg N/ha (120 kg N/ha – 90 kg N/ha).

W przypadku zawartości bardzo niskiej lub niskiej azotu mineralnego planowaną dawkę azotu należy zwiększyć o różnicę między dolną granicą zawartości średniej i określoną ilością azotu mineralnego w glebie.

Przykład: zawartość azotu mineralnego w glebie lekkiej (w warstwie 0-60 cm) wynosi 40 kg N/ha. Dawkę azotu w nawozach mineralnych należy zwiększyć o 21 kg N/ha (61 kg N/ha – 40 kg N/ha). W sytuacji, gdy zawartość azotu mineralnego została określona jako średnia wówczas należy zastosować dawkę określoną w tabeli 1.

Ile procent w pierwszym terminie?

O powodzeniu nawożenia azotem w uprawie zbóż decyduje nie tylko wielkość łącznej dawki tego makroelementu, ale także właściwy podział dawek. Najczęściej w pierwszym terminie stosuje się połowę łącznej dawki azotu. Trzeba także brać pod uwagę zaawansowanie wzrostu roślin oraz stopień przezimowania. Plantacje, na których siew przeprowadzono w optymalnym dla danego rejonu terminie, a rośliny są dobrze rozkrzewione i nie zostały uszkodzone przez mróz, należy nawozić mniejszymi dawkami azotu, aby nie stymulować ich do nadmiernego krzewienia - każda roślina powinna wytworzyć 2-3 kłosy.

Odwrotnie należy postępować na plantacjach przerzedzonych – w tym przypadku dawki azotu powinny być większe. W przypadku pszenicy pochodzącej z późnych siewów, gdy całe krzewienie jest przesunięte na wiosnę, celowe jest podzielenie pierwszej dawki na dwie „poddawki”; pierwszą – niewielką, zastosowaną bardzo wcześnie i większą – kilkanaście dni później. Stosowanie większych dawek azotu w takiej sytuacji w momencie wznowienia wegetacji nie ma uzasadnienia, bo zbyt słabo rozwinięte rośliny nie są w stanie go skonsumować.

Dobór nawozów

W pierwszym terminie można stosować wszystkie nawozy azotowe, ale przy ich doborze trzeba brać pod uwagę sytuację na danym polu. Najtańszy jest azot w moczniku, tylko że stosowanie tego nawozu jest uwarunkowane wieloma czynnikami, ponieważ azot w nim zawarty ma formę amidową, więc aby stał się dostępny dla roślin musi ulec przekształceniom pod wpływem enzymu ureazy, produkowanego przez mikroorganizmy glebowe. A to zajmuje sporo czasu. Mocznik nie nadaje się więc do użycia w sytuacji, gdy azot jest potrzebny od zaraz. Nie można go także stosować na glebach zarówno o odczynie kwaśnym, jak i zasadowym, bo łatwo przekształca się w amoniak, co powoduje straty azotu. Niewskazany jest również na glebach zimnych, zlewnych i mocno uwilgotnionych.

Stosunkowo tani azot jest też w nawozach płynnych – RSM - w trzech formach (saletrzanej, amonowej i amidowej). Ograniczeniem jest konieczność posiadania specjalistycznego sprzętu do stosowania tego nawozu.

Droższe są nawozy stałe zawierające azot w formie saletrzanej i amonowej, ale ich zaletą jest szybkość działania. W pierwszym terminie w uprawie pszenicy jakościowej konieczne jest zastosowanie nawozów azotowych zawierających siarkę, która korzystnie wpływa na proces pobierania i przemian azotu.

Pozostałą część azotu stosuje się fazie strzelania w źdźbło (30 proc. łącznej dawki) i na początku kłoszenia (20 proc. łącznej dawki). Podział umożliwia korektę wysokości dawek w zależności od sytuacji na polu, ogranicza ryzyko strat azotu z nawozów mineralnych oraz zwiększa jego wykorzystanie przez rośliny.

Tagi:
Poleć
Udostępnij
9. Europejski Kongres Menadżerów Agrobiznesu