Tylko trzy rejestracje
Do Krajowego rejestru wpisano trzy nowe odmiany pszenżyta ozimego. Dwie polskie – Panaso i Stelvio oraz jedną zagraniczną SU Atletus. W ostatnim czasie sześć odmian skreślono (Subito, Todan, Torino, Tornado, Wiarus i Witon). Nadal dominują odmiany krajowej hodowli.
Obecnie w Krajowym rejestrze (KR) zarejestrowanych jest 46 odmian pszenżyta ozimego, w tym 36 polskich oraz 10 zagranicznych. Odmiany krajowe stanowią zatem ok. 80 proc. odmian w KR.
Pszenżyto jest uprawiane na terenie całego kraju, głównie z przeznaczeniem na paszę. Wynika to z cennego składu aminokwasowego oraz korzystnego współczynnika strawności. Obecnie jego areał wynosi ponad 1,1 mln ha. Można je uprawiać na słabszych stanowiskach. Najczęściej wybieranymi do uprawy są odmiany rejestrowane w ostatnich latach. Powierzchnia plantacji nasiennych w 2020 r. w porównaniu z latami 2018-2019 była nieznacznie wyższa i wynosiła 14,4 tys. ha. W tabeli nr 1 przedstawiono odmiany, które mają największy udział w powierzchni zakwalifikowanych plantacji nasiennych.
Coraz wyżej plonują
Nowo wyselekcjonowane odmiany wnoszą postęp przede wszystkim w wielkości plonu. Większość nowości ostatnich lat znalazło się w czołówce najlepiej plonujących odmian w trzyleciu 2018-2020 (rys.). Najwyżej plonowała odmiana SU Atletus, która w ostatnim sezonie uzyskała 108 proc. wzorca. Pozostałe niewiele jej ustępowały, Stelvio plonowało na poziomie 105 proc. wzorca, Panaso osiągnęło 103 proc.
Wszystkie nowo zarejestrowane odmiany są niższe od odmian wzorcowych i zachowują odporność na patogeny na poziomie dotychczas zarejestrowanych. Wzrost zdrowotności łanu to jeden z wiodących kierunków hodowli nowych odmian. W ostatnich latach w doświadczeniach na pszenżycie najczęściej obserwowano objawy: mączniaka prawdziwego, rdzy żółtej, rdzy brunatnej, septoriozy liści i fuzariozy kłosów. Infekcja i aktywność patogenów indukuje stres roślin, co ogranicza ich efektywność metaboliczną. Oceny odporności na choroby prowadzone są w skali 9°. Wyższy stopień oznacza większą odporność na chorobę.
Średnia wysokość odmian wzorcowych w trzyleciu 2018-2020 wyniosła 106 cm. Nowo rejestrowane odmiany pomimo zbliżonej lub mniejszej wysokości nie ujawniły podwyższonej odporności na wyleganie. Jest to cecha odmian, która jest istotna przede wszystkim w latach o niesprzyjających warunkach pogodowych lub agrotechnicznych. W porównaniu ze średnią masą 1000 ziaren wzorcowych kreacji, wszystkie nowe odmiany charakteryzują się większą masą.
W tabeli 2 przedstawiono ważniejsze cechy rolniczo-użytkowe nowych odmian pszenżyta ozimego na tle odmian wzorcowych.
Tab. 1. Procentowy udział odmian w powierzchni zakwalifikowanych plantacji nasiennych w 2020 r.
|
Odmiana |
Rok wpisania do KR |
% udziału |
|
Belcanto |
2018 |
10,9 |
|
Orinoko |
2017 |
10,1 |
|
Meloman |
2014 |
9,6 |
|
Rotondo |
2014 |
7,7 |
|
Avokado |
2016 |
5,8 |
|
Octavio |
2017 |
5,7 |
|
Kasyno |
2016 |
4,5 |
|
Gringo |
2019 |
3,4 |
|
Tadeus |
2017 |
3,3 |
|
Trapero |
2015 |
3,3 |
Tab. 2. Ważniejsze cechy rolniczo-użytkowe nowych odmian pszenżyta ozimego na tle odmian wzorcowych, wg COBORU (2018-2020)
Artykuł ukazał się w wydaniu 07/2021 miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny". ZAPRENUMERUJ
