Zabieg wykonany w zaawansowanej fazie wzrostu zbóż, w terminie określanym jako koniec wegetacji jesiennej, lub w listopadzie czy grudniu, można uznać za późny. Nasuwa się pytanie, czy jest to jeden termin, ale różnie sformułowany?
Z pewnością terminów tych nie można uznać za synonimy. W pewnej części pokrywają się, ale nie są jednoznaczne. Związane to jest również z terminem siewu poszczególnych gatunków zbóż. Dla najwcześniej sianego jęczmienia zalecany termin można uznać za późny, natomiast dla zdecydowanie później sianej pszenicy, wykonanie zabiegu w tym samym czasie wcale nie musi oznaczać późnego oprysku.
Warunkiem skutecznej ochrony herbicydowej zbóż ozimych jest zastosowanie jesiennych zabiegów, z wykorzystaniem preparatów prawidłowo dobranych do zdiagnozowanego na polu problemu. Potwierdzają to między innymi obserwacje z...
Do końca krzewienia
Jesienią tę fazę na ogół osiąga jęczmień i żyto. W pszenicy i pszenżycie proces ten, ze względu na późniejszy siew, także zaczyna się później, i może, ale nie zawsze dobiega końca podczas jesieni. Z praktycznego punktu widzenia zalecenia określane „od… do końca krzewienia” obejmują wszystkie plantacje, jeżeli dany herbicyd (mieszanina) są dopuszczane do stosowania w określonym gatunku zbóż. Oczywiście w wielu przypadkach wykonywany zabieg może obejmować różną fazę rozwojową zbóż, bardzo często poprzedzającą koniec krzewienia.
Do końca wegetacji jesiennej
Zalecenie to w znacznej mierze pokrywa się z terminem „do końca krzewienia”. Na ogół herbicydy tak zalecane mogą być stosowane także znacznie wcześniej. Terminu „do końca wegetacji jesiennej” nie należy rozumieć dosłownie. Takie zalecenie w praktyce oznaczałoby, że np. dzień po zabiegu może nastąpić obniżenie temperatury, stanowiące początek wejścia w okres końca wegetacji.
Tymczasem każda roślina ozima może (nie musi) po zabiegu herbicydowym doznać pewnego szoku, który w normalnych warunkach przemija bezobjawowo. Jeżeli warunki bezpośrednio po zabiegu są niesprzyjające, chronione zboża w stan zimowego spoczynku mogą wejść w niepełnej kondycji, co może spowodować słabe przezimowanie.
Na skuteczność zabiegu ma wpływ wiele czynników, ale podstawowym jest właściwy dobór herbicydu do składu botanicznego gatunków występujących w danym stanowisku. Pewne trudności może sprawić dobór kombinacji...
Również systemiczne herbicydy wymagają pewnego czasu do przemieszczenia się do wrażliwych organów chwastów. Brak czasu może spowodować słabsze działanie. Dlatego termin „do końca wegetacji” należy traktować z pewną rezerwą i nie wykonywać go „na ostatnia minutę”.
Terminy kalendarzowe
Są bardzo rzadko stosowane przy zaleceniach herbicydów i niespotykane w rekomendacjach dotyczących ochrony zbóż. Zdarza się, że akceptując terminy „do końca krzewienia” lub „do końca wegetacji jesiennej” są one realizowane w listopadzie czy nawet na początku grudnia. Wynika to z przebiegu warunków klimatycznych, które w ostatnich latach charakteryzują się wydłużoną ciepłą, pogodną jesienią.
Szereg okoliczności czasami wymusza późne stosowanie herbicydów. Lepiej ich unikać, ale jeśli zajdzie taka konieczność, to należy je wykonać. Wcześniejsze zwalczanie chwastów przede wszystkim skraca okres konkurencji chwastów i ułatwia ich niszczenie w młodszych fazach rozwojowych. Zabiegi takie z jednej strony są tańsze, z drugiej gwarantują wyższą skuteczność.
Uniwersalnie w szerokim zakresie
Siew czterech podstawowych gatunków zbóż ozimych jest rozciągnięty w czasie i obejmuje okres od późnego lata do późnej jesieni. Bez względu na termin siewu zawsze można wykonać zabieg doglebowy. Jeżeli warunki...
Krzewienie rozpoczyna się podczas jesieni i chociaż nie wszystkie zboża proces ten kończą w pierwszej połowie wegetacji, to wszystkie „mieszczą” się w terminach „do końca krzewienia” lub „do końca wegetacji jesiennej”. Różnice dotyczą jedynie początkowej fazy, którą jako minimalną muszą osiągnąć, by można było wykonać zabieg.
W tej sytuacji najdłuższy możliwy okres stosowania ma herbicyd Pontos (flufenacet + pikolinafen). Można go zastosować bezpośrednio po siewie, aż do fazy końca krzewienia. Minimalnie krótszy, w praktyce mało istotny, termin stosowania od momentu skiełkowania ziarna mają preparaty Mertil 600 SC i Reliance 600 SC (diflufenikan + flufenacet).
W nieco innym przedziale, od momentu szpilkowania do końca wegetacji można stosować preparaty Expert 600 SC i Herold 600 SC zawierające te same substancje czynne. Uniwersalność omawianych preparatów polega nie tylko na długim terminie stosowania, są też przeznaczone do stosowania we wszystkich zbożach ozimych w celu zwalczania miotły zbożowej i towarzyszących jej chwastów dwuliściennych.
Już po wschodach
Chwasty „uciążliwe” to ulubiony zwrot producentów herbicydów, którzy zalecają środki chwastobójcze niszczące określone gatunki. Co on oznacza? Czy jest jakaś granica? A może wszystkie chwasty są uciążliwe?...
Pozostałe kombinacje herbicydowe zalecane są od wschodów zbóż. Początek przypada na fazę od pierwszego do czwartego liścia. Wszystkie je można stosować do końca wegetacji, bez względu jaką uzyskały fazę rozwojową. Pewne rozróżnienie w terminach dotyczy herbicydów: Dyplomata 600 SC, Sheriff 600 SC i Snajper 600 SC (diflufenikan + chlorotoluron), które w przypadku pszenicy można stosować od momentu szpilkowania, a w jęczmieniu i pszenżycie od fazy trzeciego liścia.
Natomiast nie ma problemów z późnymi zabiegami, które w wymienionych zbożach można wykonywać do końca krzewienia. Legato Pro 425 SC o takim samym składzie substancji czynnych, tylko w innych proporcjach, jest zalecany w tych zbożach w jednym terminie - od trzeciego liścia do końca wegetacji.
Składnikiem tych preparatów jest chlorotoluron, który również jest zalecany pojedynczo (np. Tolurex 500 SC, Opal 500 SC, Złotosar 500 SC). W etykiecie preparatu Tolurex zamieszczono informację, że w jęczmieniu, pszenicy i pszenżycie można go stosować do wystąpienia pierwszych nocnych przymrozków (w życie w pełni krzewienia), mimo że preparaty zawierające chlorotoluron kiedyś były zarejestrowane do zabiegów zimowych (do minus 30 C). Prawdopodobnie informacja ta była związana z wrażliwością, jaką wykazywała dość stara odmiana pszenicy Almari.
Także po wschodach zalecany jest związek sulfonylomocznikowy - chlorosulfuron, chociaż substancja ta jest również stosowana wcześniej. W zaleceniach jest „przerwa” na moment wschodów zbóż. Zalecanych jest kilkanaście preparatów, jednak nie wszystkie do późnych zabiegów. Do końca krzewienia wszystkich gatunków zbóż można stosować preparaty Glean 75 WG i Nuher 75 WG, a do końca wegetacji: Arubis 50 SG, Spoton 50 SG oraz Surfer 50 SG (oprócz jęczmienia).
Zwalczanie chwastów w uprawie buraków cukrowych jest jednym z najważniejszych zadań, na które należy zwracać szczególną uwagę. Mała ilość opadów przed i po siewach w niektórych rejonach kraju,...
Chlorosulfuron jest także składnikiem mieszaniny fabrycznej pod handlową nawą Glean Strong 54 WG (+ diflufenikan). Preparat jest przeznaczony na stanowiska silnie zagrożone występowaniem miotły zbożowej (biotypów nieuodpornionych). Także związkiem sulfonylomocznikowym zalecanym do późnych zabiegów jest jodosulfuron metylosodowy reprezentowany przez Huzar 05 WG.
Jedno- albo dwuliścienne
Często, zwłaszcza w późniejszych terminach, zachodzi potrzeba zwalczania tylko chwastów trawiastych lub dwuliściennych. Dla obu typów zachwaszczeń istnieje kilka rozwiązań. W celu zwalczania chwastów dwuliściennych można skorzystać z zalet nowej substancji czynnej z grupy regulatorów wzrostu (syntetyczne auksyny) – halauksyfenu metylu.
Jest ona reprezentowana przez preparat pod kodową nazwą GF 2573. Jednak większą popularnością cieszy się fabryczna mieszanina z jej udziałem Quelex (+ florasulam) zalecany łącznie z adiuwantem (np.: Atpolan Bio 80 EC i Olbras 88 EC - 1,0 l/ha, Dassoil 0,5 l/ha,).
Susza wpływa niekorzystnie zarówno na wzrost roślin uprawnych, jak i chwastów, z tym że te drugie lepiej sobie radzą z niedoborem wody. Rolnicy mogą w warunkach suszy zmniejszyć zachwaszczenie pod warunkiem przestrzegania kilku...
Zaletą preparatów jest bardzo wysoka skuteczność w zwalczaniu przytulii czepnej oraz możliwość stosowania we wszystkich zbożach już w temperaturze od 20 C. Preparat z tej samej grupy - Esteron 600 EC (2,4-D) wymaga do skutecznego działania minimum 80C i zalecany jest tylko w jęczmieniu i pszenicy.
Spośród preparatów zalecanych do późnych zabiegów, ma najkrótszy okres stosowania, obejmujący cały okres krzewienia. Ponadto chwasty dwuliścienne można zwalczać trzema preparatami zawierającymi tribenuron metylu: Helgran 75 WG, Ranga 75 WG i Tribe 75 WG oraz fabryczną mieszaniną florasulamu i fluroksypyru - Flurostar Super SE. Obecność w składzie florasulamu pozwala na zwalczanie nieco starszych chwastów (6-10 liści właściwych).
W celu wyeliminowania jedynie chwastów trawiastych, do jesiennych zabiegów bardzo przydatny jest pinoksaden. Aktualnie zarejestrowany jest jako pojedynczy związek w siedmiu produktach (Addar 50 EC, Aron 50 EC, Axial 50 EC, Fraxial 50 EC, Paxio 50 EC, Pinoxy 50 EC, Rapino 50 EC) zalecanych od trzeciego liścia do końca wegetacji i w jednym (Piksoden 50 EC), który można stosować już od pierwszego liścia zbóż. Preparaty przeznaczone są do zwalczania miotły zbożowej, wyczyńca polnego, a także owsa głuchego, jeśli wystąpi.
Pinoksaden jest również składnikiem mieszaniny fabrycznej z florasulamem (Axial Komplett, Axial One 50 EC), która jest zalecana do końca wegetacji w celu zwalczania chwastów jedno- i dwuliściennych.
Tabela. Preparaty do zastosowania w późnych zabiegach jesiennych
|
Herbicyd
|
Substancja czynna
|
Symbol kodowy HRAC
|
Dawka (l, kg/ha)
|
Zboża ozime*
|
Wrażliwość chwastów**
|
|
BBCH 00-29 (bezpośrednio po siewie, aż do końca krzewienia)
|
|
Pontos
|
flufenacet + pikolinafen
|
K3 + F1
|
0,5-1,0
|
j, p, pż, ż
|
d + j
|
|
BBCH 01-29 (od skiełkowania do końca krzewienia)
|
|
Mertil 600 SC, Reliance 600 SC
|
diflufenikan + flufenacet
|
F1 + K3
|
0,6
|
j, p, pż, ż
|
d + j
|
|
BBCH 10-29 (od szpilkowania do końca krzewienia)
|
|
Dyplomata 600 SC, Sheriff 600 SC, Snajper 600 SC
|
diflufenikan + chlorotoluron
|
F1 + C2
|
1,25-1,5
|
p
|
d + j
|
|
BBCH 10 - Kw (od szpilkowania do końca wegetacji)
|
|
Expert 600 SC, Herold 600 SC
|
diflufenikan + flufenacet
|
F1 + K3
|
0,25-0,35
|
j, p, pż, ż
|
d + j
|
|
GF 2573
|
halauksyfen metylu
|
O
|
0,6-1,0
|
j, p, pż, ż
|
d
|
|
BBCH 11-29 (od pierwszego liścia do końca krzewienia)
|
|
Glean 75 WG, Nuher 75 WG
|
chlorosulfuron
|
B
|
0,020-0,025
|
j, p, pż, ż
|
d + j
|
|
Glean Strong 54 WG
|
chlorosulfuron + diflufenikan
|
B + F1
|
0,12
|
j, p, pż, ż
|
d + j
|
|
Quelex (+ adiuiwant)
|
florasulam + halauksyfen metylu
|
B + O
|
0,0375
|
j, p, pż, ż
|
d
|
|
BBCH 11-Kw (od pierwszego liścia do końca wegetacji)
|
|
Arubis 50 SG, Spoton 50 SG, Surfer 50 SG
|
chlorosulfuron
|
B
|
0,025-0,0375
|
p, pż, ż
|
d + j
|
|
Piksoden 50 EC
|
pinoksaden
|
A
|
0,6-0,9
|
j, p, pż, ż
|
d + j
|
|
BBCH 12-Kw (od drugiego liścia do końca wegetacji)
|
|
Tolurex 500 SC
|
chlorotoluron
|
C2
|
1,5-2,0
|
j, p, pż
|
d + j
|
|
Axial Komplett, Axial One 50 EC
|
florasulam + pinoksaden
|
B + A
|
0,75-1,0
|
j, p, pż, ż
|
d + j
|
|
BBCH 12-29 (od drugiego liścia do końca krzewienia)
|
|
Tribe 75 WG
|
tribenuron
|
B
|
0,02
|
j, p
|
d
|
|
BBCH 13-29 (od trzeciego liścia do końca krzewienia)
|
|
Dyplomata 600 SC, Sheriff 600 SC, Snajper 600 SC
|
diflufenikan + chlorotoluron
|
F1 + C2
|
1,25-1,5
|
j, pż
|
d + j
|
|
Opal 500 SC, Złotosar 500 SC
|
chlorotoluron
|
C2
|
2
|
p
|
d + j
|
|
Helgran 75 WG, Ranga 75 WG
|
tribenuron
|
B
|
20 g
|
p, pż
|
d
|
|
BBCH 13 - Kw (od trzeciego liścia do końca wegetacji)
|
|
Addar 50 EC, Aron 50 EC, Axial 50 EC, Fraxial 50 EC, Paxio 50 EC, Pinoxy 50 EC, Rapino 50 EC
|
pinoksaden
|
A
|
0,6-0,9
|
j, p, pż, ż
|
j
|
|
Huzar 05 WG
|
jodosulfuron
|
B
|
0,15-0,20
|
p, pż, ż
|
d + j
|
|
Desperado 500 SC, Dicurex Flo 500 SC, Lentipur Flo 500 SC
|
chlorotoluron
|
C2
|
2,0
|
j, p, pż, ż
|
d + j
|
|
Legato Pro 425 SC
|
diflufenikan + chlorotoluron
|
F1 + C2
|
2,0-2,5
|
p, pż, ż
|
d + j
|
|
BBCH 14-29 (od czwartego liścia do końca krzewienia)
|
|
Flurostar Super SE
|
florasulam + fluroksypyr
|
B + O
|
1,0-1,5
|
j, p, pż
|
d
|
|
BBCH 21-29 (od początku do końca krzewienia)
|
|
Esteron 600 EC
|
2,4-D
|
O
|
0,8-1,0
|
j, p
|
d
|
* j-jęczmień; p-pszenica; pz-pszenżyto; ż-żyto. ** j-chwasty jednoliścienne; d-chwasty dwuliścienne
-
Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 10-2020 - ZAPRENUMERUJ
