Tylko osiem substancji czynnych

Poleć

Udostępnij

Autor tekstu: inż. Adam Paradowski | redakcja@agropolska.pl

09-08-2021,8:15 Aktualizacja: 10-08-2021,13:18

A A A

Wilgotna gleba i zastosowanie odpowiednich substancji czynnych pozwoli zabezpieczyć plantacje rzepaku przed zachwaszczeniem od początku jego rozwoju nawet do końca wegetacji jesiennej.

Plantatorzy rzepaku, zdecydowani na doglebowe zwalczanie chwastów, mają do dyspozycji osiem substancji czynnych. Pięć z nich: chlomazon, dimetachlor, metazachlor, napropamid i petoksamid, można stosować pojedynczo oraz wzajemnie w wielu wariantach dwu- i trzyskładnikowych mieszanin. Jedynie aminopyralid jest przystosowany do zabiegów solo (nalistnie także w mieszaninach). Całość uzupełniają chinomerak i dimetenamid-P, które są zalecane łącznie lub jako komponenty z innymi substancjami czynnymi, w formie mieszanin fabrycznych.

Którą kombinację wybrać?

Stosowanie substancji czynnych działających doglebowo jest zawsze związane z pewnym ryzykiem. Potencjalne zachwaszczenie plantacji powinno pokrywać się z zakresem zwalczanych chwastów przez zastosowaną kombinacje herbicydową. Powstaje pytanie, jak ocenić stanowisko pod względem składu botanicznego chwastów. Sposobów jest kilka. Przede wszystkim znajomość historii pola. Przydatne w tej sytuacji są notatki z ubiegłych lat. Jakie gatunki i w jakim nasileniu występowały w przedplonach. Czy dobrze rozwijają się w rzepaku? Warto skorzystać także z tabeli żywotności nasion w glebie dostępnych m.in. w podręcznikach specjalistycznych lub na stronach internetowych. Najprostszą metodą na pewno jest test polowy. Polega on na rozłożeniu w kilku miejscach przezroczystej folii i umocowanie jej poprzez nakrycie brzegów ziemią lub obciążenie kamieniami. Niektórzy plantatorzy konstruują odpowiednie ramki (najlepiej 1m x 1m) i rozkładają je. Pod folią wzrasta temperatura i wilgotność. Powoduje to przyspieszone wschody chwastów. Po ich rozpoznaniu pozostaje jedynie wybór optymalnie działającego herbicydu. Wadą metody może okazać się czas. Niedużo go pozostaje po zebraniu przedplonu i agrotechnicznym przygotowaniu pola pod siew rzepaku. Na test należy przeznaczyć około tygodnia plus czas na zakup wybranego herbicydu.

Uwzględnić wysokość dawki

Udział konkretnej substancji czynnej w herbicydach jednoskładnikowych jest wyższy niż w mieszaninach. Stosując mieszaniny dąży się do poszerzenia zakresu chwastów wrażliwych, jednak nie jest to jednoznaczne, że wszystkie gatunki zwalczane przez pojedyncze substancje czynną są wrażliwe po ich łącznym zastosowaniu. W mieszaninach udział substancji jest niższy ze względu na zachowanie selektywności w stosunku do rośliny uprawnej. Bardzo duże znaczenie mają proporcje poszczególnych składników. Zdarza się, że mieszanina zawierająca dwie takie same substancje czynne zwalcza różne gatunki chwastów. Wynika to właśnie z proporcji komponentów. Dlatego na rynku, na bazie kilku substancji czynnych, może znajdować się kilkadziesiąt (a nawet więcej) kombinacji bardzo podobnych, ale jednak różniących się zakresem zwalczanych chwastów. W tabeli 2. przedstawiono wrażliwość chwastów na pojedyncze substancje czynne oraz wybrane różne mieszaniny fabryczne i zbiornikowe. Na każdym stanowisku, na ogół dominuje jeden lub dwa gatunki i to właśnie pod kątem ich zwalczania należy dobierać odpowiedni herbicyd.

Stosując poszczególne preparaty należy zwrócić uwagę na dawki. Nie jest to regułą, ale na ogół większość herbicydów zaleca się w zakresie dawek …od …do. Dawki wyższe zalecane są na glebach ciężkich, ponieważ ich cześć niestety bezzwrotnie pochłania kompleks sorpcyjny. Ponadto należy mieć na uwadze, że dawki wyższe są bardziej skuteczne, ale jednocześnie droższe. Zagrożenie ze strony chwastów musi ocenić sam plantator, dobierając odpowiedni herbicyd w adekwatnej do sytuacji dawce.

Decydują drobiazgi

Każda substancja czynna ma swoiste cechy, które należy wykorzystać jeżeli są zaletą lub wyeliminować jeżeli w danej sytuacji są wadą.

Aminopyralid należy do substancji czynnych o stosunkowo małym zakresie zwalczanych gatunków chwastów. Jednak jest jedynym spośród doglebowych, który eliminuje występowanie chabra polnego oraz, już jako nie jedyny, ale także ograniczający wschody uciążliwego maku polnego.

Objawy powodowane przez chlomazon znane są wszystkim plantatorom. Substancja czynna zastosowana doglebowo, po wschodach chwastów i rzepaku powoduje ich bielenie lub żółknięcie. Dla chwastów symptom zanikania chlorofilu jest oznaką początku zamierania. Rzepak należy do roślin szybko regenerujących chlorofil, dlatego bielenie można uznać za tymczasowy objaw, a nie za trwałe uszkodzenie. Nie mniej na regenerację potrzeba czasu. Rzepak przed końcem wegetacji jesiennej powinien odzyskać w pełni barwę zieloną. Dlatego przestrzega się przed stosowaniem herbicydów z udziałem chlomazonu, na plantacjach bardzo późno sianych, zwłaszcza, gdy prognozy meteorologiczne przewidują chłodną jesień. Plantacje opryskane chlomazonem musza mieć czas na regenerację!

Zaletą dimetachloru jest jego ostatnio rozszerzona rejestracja. Niewykorzystany w zabiegach doglebowych może być także zastosowany na młode chwasty do fazy czterech liści rzepaku.

Napropamid jest jedyną substancją czynną, którą stosuje się przed siewem (Devrinol po aktualizacji etykiety – także po siewie). Umożliwia to wykonanie zabiegu w glebie lekko przesuszonej. Bezpośrednio po zabiegu, przy użyciu brony, środek należy wymieszać z glebą na głębokość do 3 cm, a następnie wysiać rzepak. Wilgoć znajdująca się w głębszej warstwie gleby aktywizuje środek działający przedwschodowo. Napropamid często jest zalecany w mieszaninach. Stosując takie kombinacje nie należy wykonywać zabiegu mieszania z glebą!

Metazachlor należy do najbardziej „towarzyskich” substancji czynnych stosowanych w rzepaku. Doglebowo jest zalecany w prawie 20 formach użytkowych, a w mieszaninach w około 60. wariantach. Zaletą metazachloru niewykorzystanego do zabiegu doglebowego jest możliwość zastosowania go nalistnie we wczesnych fazach rozwojowych chwastów.

Petokasamid wydaje się preparatem przyszłościowym. Aktualnie jest zalecany sam, ewentualnie z chlomazonem w jednej mieszaninie fabrycznej (Nero 424 EC) lub z jedną z form chlomazonu (Reactor 360 CS). Wstępne badania wskazują, że także dołączy do grupy substancji czynnych zalecanych łącznie z innymi.

Wadą chinomeraku i dimetenamidu-P z pewnością jest brak tych substancji czynnych w formie pojedynczych herbicydów. Zalecane są łącznie lub jako komponenty środków z udziałem innych substancji czynnych. Obecność w preparacie chinomeraku to wyeliminowanie coraz częściej pojawiających się w rzepaku bodziszków, natomiast dimetenamid-P bardzo skutecznie niszczy przetaczniki, które mogą występować masowo i są znacznym zagrożeniem, jeżeli wschodzą równocześnie z rzepakiem.

Tabela 1. Program doglebowego odchwaszczania rzepaku ozimego

Substancje czynne (mieszaniny)	Kombinacje	Dawki (l lub kg/ha)
Przed siewem (wymieszanie z glebą)
Napropamid	Baristo 500 SC, Inventor 500 SC, Wicher 500 SC	2,4
	Colzamid, Devrinol 450 SC	3,0
Bezpośrednio po siewie
Chlomazon	Angelus 360 CS, Boa 360 CS, Clomate 360 CS, Clozone, Command 360 CS, Efector 360 CS, Evea 360 CS, Koncept 360 CS, Libeccio 360 CS, Reactor 360 CS, Upstage 360 CS	0,33
	Chlomazon 360 CS, Clomaz 36 CS, Hadar 360 CS, Marqis, Prize	0,25-0,33
	Brasiherb 480 EC, Command 480 EC, Helm-Clomi 480 EC, Kilof 480 EC, Szabla 480 EC, Szpada 480 EC	0,25
	Boa 480 EC, Chlomazon 480 EC, Clematis 480 EC, Climb, Comandor 480 EC, Comodo 480 EC, Kalif 360 CS, Kalif 480 EC, Reactor 480 EC	0,2-0,25
Chlomazon + napropamid	Altiplano DAMtec	3,0
	Colzamid Top, Command Top 375 CS, Devrinol Top 375 CS	2,75-3,0
Chlomazon + dimetachlor	Brasan 540 EC*	2,0
	Pronap Extra 430 EC	2,5
Chlomazon + dimetachlor + napropamid	Colzor Trio 405 EC	2,5-4
Chlomazon + napropamid + metazachlor	Colzor SYNC^TEC	5,0
	Efector 360 CS (lub Koncept 360 CS lub Boa 360 CS) + Baristo 500 SC (lub Inventor 500 SC, Wicher 500 SC) + Metax 500 SC (lub Mezzo 500 SC lub Mezotop 500 SC)	0,16 + 2,0 + 1,0
Chinomerak + chlomazon + metazachlor	Triclo	1,5-2,25
Chinomerak + metazachlor + napropamid	Torso SC	3,5
Dimetachlor	Colzor Uno, Teridox 500 EC	2,0
Metazachlor	Bantux, Butisan 400 SC, Butisan Mono*	2,5
	Dakota 500 SC, Effendi 500 SC, Metkan 500 SC* Naspar 500 SC* Parsan 500 SC* Raper 500 SC* Rapsan 500 SC, Rexxan SC	2,0
	Bantux 500* Butisan 500 SC* Butisan S, Hiperkan 500 SC, Naspar Solo, Raper Solo, Rapsan Solo	1,5
Metazachlor + chinomerak	Butisan Star 416 SC, Impesco 416 SC, Permuson 416 SC, Rapsan Plus	2,5-3
	Butisan Top, Rapsan Turbo, Sultan Top 500 SC	2,0
Metazachlor + dimetenamid-P	Butisan Duo 400 EC, Springbok, Springbok Duo*	2-2,5
Metazachlor + chinomerak + dimetenamid-P	Butisan Star Max 500 SE*	2-2,5
	Nimbus Gold	2,5
Chlomazon + metazachlor	Circuit CS SYNC^TEC	2,5
	Command 480 EC + Butisan 400 SC	0,2 + 2,0
	Comandor 480 EC + Macho 500 SC	0,2 + 1,6
	Comandor 480 EC + Met-Nex 500 SC	0,2 + 1,6
	Comandor 480 EC + Rapex 500 SC	0,2 + 1,6
	Comandor 480 EC + Znachor 500 SC	0,2 + 1,6
	Comodo 480 EC + Macho 500 SC	0,2 + 1,6
	Comodo 480 EC + Met-Nex 500 SC	0,2 + 1,6
	Comodo 480 EC + Rapex 500 SC	0,2 + 1,6
	Comodo 480 EC + Znachor 500 SC	0,2 + 1,6
	Chlomazon 360 CS + Effendi 500 SC	0,25 + 1,5
	Chlomazon 360 CS + Hiperkan 500 SC	0,25 + 1,5
	Chlomazon 360 CS + Metkan 500 SC	0,25 + 1,5
	Chlomazon 480 EC + Macho 500 SC	0,2 + 1,6
	Chlomazon 480 EC + Met-Nex 500 SC	0,2 + 1,6
	Chlomazon 480 EC + Rapex 500 SC	0,2 + 1,6
	Chlomazon 480 EC + Znachor 500 SC	0,2 + 1,6
	Hadar 360 CS + Effendi 500 SC	0,25 + 1,5
	Hadar 360 CS + Hiperkan 500 SC	0,25 + 1,5
	Hadar 360 SC + Metkan 500 SC	0,25 + 1,5
	Kilof 480 EC + Butisan 400 SC	0,2 + 2,0
	Kalif 360 CS + Metazanex 500 SC	0,2-0,25 + 1,5
	Kalif Mega 283 ZC	2,5-3,0
	Marqis 360 CS + Effendi 500 SC	0,25 + 1,5
	Marqis 360 CS + Hiperkan 500 SC	0,25 + 1,5
	Marqis 360 CS + Metkan 500 SC	0,25 + 1,5
	Nimbus 283 SE	2,5-3,0
	Szpada 480 EC + Butisan 400 SC	0,2 + 2,0
Petoksamid	Conan 600 EC, Kliner 600 EC, Koban 600 EC	2,0
Petoksamid + chlomazon	Conan 600 EC + Reactor 360 CS	1,75 + 0,25
	Kliner 600 EC + Reactor 360 CS	1,75 + 0,25
	Koban 600 EC + Reactor 360 CS	1,75 + 0,25
	Nero 424 EC	2,5-3,0
Bezpośrednio po siewie do momentu poprzedzającego wschody
Aminopyralid	Runway*	0,2
Chinomerak + dimetenamid-P	Solanis*	1,5
Metazachlor + chinomerak + dimetenamid-P	Butisan Avant*	2,5
Bezpośrednio po siewie do fazy 4 liści właściwych rzepaku
Metazachlor + chinomerak	Tazachmer 500 SC*	2,0
4-7 dni po siewie (bez względu na stadium kiełkujących nasion)
Metazachlor + chinomerak	Impesco 416 SC, Rapsan Plus	2,5
	Butisan Star 416 SC, Permuson 416 SC	2-2,5
	Sultan Top 500 SC*	2,0
Metazachlor + chinomerak + dimetenamid-P	Butisan Star Max 500 SE*	2-2,5

* możliwość stosowania powschodowego

Tabela 2. Wrażliwość chwastów na substancje czynne stosowane pojedynczo oraz w mieszaninach

Substancje czynne (mieszaniny)	Chwasty wrażliwe (w granicach 85-100%)
Aminopyralid	chaber bławatek, mak polny, maruna nadmorska, rumianek pospolity.
Chinomerak + metazachlor	blekot pospolity, bodziszek drobny, gwiazdnica pospolita, jaskier polny, jasnoty, komosa biała, maki, mlecz polny, niezapominajka polna, przytulia czepna, przetacznik perski, przetacznik bluszczykowy, rumian polny, rumianek pospolity, rdest kolankowaty, sporek polny, tasznik pospolity.
Chinomerak + dimetenamid-P	bodziszek drobny, jasnota purpurowa, mak polny, przetacznik perski, przetaczniki, przytulia czepna, maruna nadmorska, rumianek pospolity, tasznik pospolity.
Chinomerak + metazachlor + dimetenamid-P	bodziszek drobny, gwiazdnica pospolita, jasnoty, komosa biała, mak polny, maruna nadmorska, ostróżeczka polna, przetacznik bluszczykowy, perski i polny, przytulia czepna, rumian polny, rumianek pospolity, tasznik pospolity, tobołki polne.
Chlomazon	bodziszek drobny, farbownik polny, gwiazdnica pospolita, jasnoty, poziewnik szorstki, przytulia czepna, tasznik pospolity, tobołki polne.
Chlomazon + dimetachlor	gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, maruna nadmorska, przetacznik perski, przytulia czepna, rumian pospolity, tasznik pospolity, tobołki polne.
Chlomazon + dimetachlor + napropamid	gwiazdnica pospolita, komosa biała, mak polny, maruna nadmorska, przetacznik perski, przytulia czepna, tobołki polne.
Chlomazon + metazachlor	gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, mak polny, miotła zbożowa, niezapominajka polna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przytulia czepna, rumian polny, rumianek pospolity, sporek polny, stulisz lekarski, tasznik pospolity.
Chlomazon + napropamid	gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, mak polny, maruna nadmorska, ostróżeczka polna, przetaczniki, przytulia czepna, stulicha psia, tasznik pospolity, tobołki polne.
Chlomazon + petoksamid	gwiazdnica pospolita, jasnota biała, jasnota różowa, maruna nadmorska, miotła zbożowa, niezapominajka polna, przetacznik perski, przytulia czepna, rumianek pospolity, rumian polny, tasznik pospolity, tobołki polne, wiechlina roczna.
Dimetachlor	gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, maruna nadmorska, miotła zbożowa, przetacznik perski, rumian polny, rumianek pospolity.
Dimetenamid -P + metazachlor	bodziszek drobny, gwiazdnica pospolita, jasnoty, maruna nadmorska, miotła zbożowa, przetaczniki, przytulia czepna, rdest powojowy, rumian polny, rumianek pospolity, tasznik pospolity, tobołki polne.
Metazachlor	gwiazdnica pospolita, jasnoty, komosa biała, maruna nadmorska, miotła zbożowa, przetacznik bluszczykowy, perski i polny, przytulia czepna, rdestówka powojowata, rumianek pospolity, rumian polny, starzec zwyczajny, stulicha psia, tasznik pospolity, tobołki polne.
Napropamid	gwiazdnica pospolita, iglica pospolita, komosa biała, maruna nadmorska, pokrzywa żegawka, rdest powojowaty, rdest plamisty, rumian polny, rumianek pospolity, starzec zwyczajny, tobołki polne.
Petoksamid	blekot pospolity, bodziszek drobny, farbownik polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, miotła zbożowa, przetacznik perski, rdest plamisty, rumian polny, tasznik pospolity, tobołki polne, wilczomlecz obrotny.