Zainwestuj w wapnowanie

Wapnowanie jest jedną z najbardziej opłacalnych inwestycji dla rolnika. Niestety, nie wszyscy rolnicy chcą z niej skorzystać.

Wapno powinno się rozsiewać na ściernisko. Dzięki temu można je później dobrze wymieszać z glebą. Aby jednak zastosować prawidłowe dawki wapna na danym polu, trzeba znać pH gleby określone w okręgowej stacji chemiczno-rolniczej.

Próbki jak najszybciej do stacji

Stacje rezerwują sobie 30 dni od daty wniesienia opłaty na wykonanie analiz. Pracownicy laboratorium stacji starają się jednak zrobić je jak najszybciej. Wczoraj oddawałem swoje próbki gleby pod doświadczenia w Sahryniu w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Warszawie-Wesołej i usłyszałem, że wyniki będą za dwa tygodnie, czyli w połowie sierpnia. Wyniki można otrzymać e-mailem, co skraca okres oczekiwania.

Nowa metoda oceny zawartości P, K i Mg dostępnych w glebie – Mehlich 3

Zaczyna się sezon pobierania próbek glebowych przeznaczonych do oceny odczynu oraz zasobności gleby w podstawowe składniki pokarmowe – fosfor, potas i magnez. Do określenia zasobności gleby można wykorzystać nie tylko stosowane od...

czytaj więcej

W takiej sytuacji radzę, aby natychmiast po zbiorze zbóż pobrać próbki gleby i dostarczyć do okręgowej stacji chemiczno-rolniczej. Jednocześnie ściernisko należy uprawić agregatem ścierniskowym. Nieuprawione ściernisko nie może czekać na wyniki analiz, bo każdego dnia uciekają z niego olbrzymie ilości bezcennej wody. Jedyny przypadek, gdy uzasadnione jest pozostawienie nieuprawionego ścierniska to konieczność pożniwnego zwalczania perzu herbicydami totalnymi zawierającymi glifosat. 

Gdy tylko przyjdą wyniki analizy natychmiast należy rozsiać wapno. Oczywiście powinno być ono wcześniej zakupione, aby czekało na wapnowanie, a nie odwrotnie.

Dawki optymalne

Dawki wapna określane są w okręgowej stacji chemiczno-rolniczej na podstawie potrzeb wapnowania. Potrzeby te wyliczane są w oparciu o pH gleby i jej kategorię agronomiczną (tabela 1). Z rozmów z pracownikami stacji wynika, że znaczna część rolników ma problem z określeniem kategorii agronomicznej gleby. Najgorzej jest, gdy próbki gleby przesyłają pocztą, bo gdy przywożą osobiście, to wszystkie wątpliwości wyjaśniane są na miejscu. Mylące są skróty kategorii agronomicznych (I, II, III i IV), które rolnicy kojarzą z klasami bonitacyjnymi.

Warto więc przypomnieć, że kategorię agronomiczną gleby wyróżnia się na podstawie jej składu granulometrycznego (zawartości części spławianych – cząstek o średnicy mniejszej niż 0,02 mm):

• bardzo lekka – do 10 proc.;
• lekka – 11-20 proc.;
• średnia – 21-35 proc.;
• ciężka – ponad 36 proc.

Nie jest prawdą, że każda gleba powinna mieć odczyn obojętny, czyli o pH 6,6-7,2. Im gleba jest lżejsza, tym optymalne pH jest niższe. Przy takim wapnowania określone są jako „ograniczone”.

Tabela 1. Przedziały potrzeb wapnowania

Źródło: IUNG–PIB Puławy

Zalecane dawki wapna wynoszą do:

• 60 dt CaO/ha przy potrzebach koniecznych;
• 30 dt CaO/ha potrzebnych;
• 20 dt CaO/ha wskazanych;
• 10 dt CaO/ha ograniczonych (tabela 2).

Rzetelne pobranie to rzetelne wyniki

Aby wyniki analizy odczynu próbek gleby oraz zasobności w przyswajalne składniki pokarmowe były reprezentatywne dla całego pola muszą być starannie pobrane. Pobieranie ich byle jak nie ma najmniejszego sensu. Okres po zbiorze rzepaku jest...

czytaj więcej

Dawki nawozów wapniowych tlenkowych nie powinny przekraczać 20 dt CaO/ha na glebach bardzo lekkich i lekkich, 30 dt CaO/ha na średnich i 40 dt CaO/ha na glebach ciężkich. Chodzi o to, aby nie doprowadzić do szkodliwego przewapnowania. Objawia się ono przejściem niektórych składników pokarmowych (np. boru, fosforu) w formy niedostępne dla roślin. Nadmiernie nasila się rozkład materii organicznej gleby. Na glebach lekkich i bardzo lekkich może dojść do ich przesuszenia. W takim przypadku w następnym sezonie trzeba ponownie określić pH gleby i w razie potrzeby powtórzyć wapnowanie.

Tabela 2. Dawki nawozów wapniowych (dt CaO/ha) w zależności od potrzeb wapnowania

Źródło: IUNG–PIB Puławy

Do przeliczania zalecanej dawki w dt CaO/ha na masę towarową nawozu potrzebna jest znajomość zawartości CaO w tym nawozie.

Przykład:

Zalecana dawka wynosi 20 dt CaO/ha, nawóz zawiera 60 proc. CaO, wyliczona dawka nawozu wynosi 33 dt/ha (20 : 0,6).

Zawartość magnezu przyswajalnego w glebie

Zasobność gleb w magnez przyswajalny jest nieznacznie lepsza niż w fosfor i zdecydowanie korzystniejsza niż w potas. Jednak i tak jest źle. Blisko 30 proc. próbek gleby dostarczonych do Stacji Chemiczno-Rolniczych w latach 2011-2014...

czytaj więcej

Na glebach średnich i ciężkich można stosować każdy nawóz wapniowy. Natomiast na glebach bardzo lekkich i lekkich należy używać jedynie nawozów węglanowych, które odznaczają się powolniejszym działaniem od tlenowych.

W przypadku bardzo niskiej lub niskiej zawartości  magnezu przyswajalnego konieczne jest zakupienie wapna magnezowego.

Technika stosowania

Aby wapnowanie przyniosło oczekiwane efekty powinno być starannie wykonane tzn. wapno musi być równomiernie rozsiane i wymieszane z glebą. Ważne jest, aby odkwasić całą warstwę orną gleby, a nie jedynie jej powierzchniową warstwę.

Nawozów wapniowych nie powinno się rozsiewać podczas opadów deszczu, a także na bardzo wilgotną glebę.

Wielu rolników ma dylemat: jak połączyć wapnowanie ze stosowaniem nawozów azotowych na słomę? Powoduje to bowiem znaczne straty azotu z nawozów zawierających azot w formie amonowej. Wyniki wielu doświadczeń wskazują jednak, że nie ma potrzeby stosowania azotu mineralnego na słomę w sytuacji, gdy stosuje się niewielkie dawki wapna (do 15 dt CaO/ha) w formie węglanowej.

Azot czy wapno do słomy?

Powszechnie uważa się, że prawidłowe nawożenie słomą zbóż wymaga dodatku azotu mineralnego, aby zawężyć stosunek węgla (C) do azotu (N). Coraz częściej jednak słychać głosy, że taki dodatek jest niepotrzebny, a zamiast azotu lepiej jest...

czytaj więcej

Z tych samych powodów, co w przypadku mineralnych nawozów z amonową formą azotu,  wapnowania nie powinno łączyć się ze stosowaniem obornika i gnojowicy.

Niewskazane jest też stosowanie mineralnych nawozów fosforowych. W przeciwnym razie dochodzi do przechodzenia fosforu w formy niedostępne dla roślin (uwstecznianie fosforu).

Zaleca się, aby pomiędzy wapnowaniem a stosowaniem wymienionych nawozów minęło co najmniej cztery-sześć tygodni.

Głównie pod zboża

Wapnowanie powinno być wykonywane przede wszystkim pod przedplon dla roślin bardzo wrażliwych lub wrażliwych na zakwaszenie: bobik, buraki cukrowe, groch jadalny, jęczmień, lucerna, rzepak i soję. Wówczas na zwapnowanym polu wysiewa się zboża ozime lub jare. W uzasadnionych przypadkach wapnowanie przeprowadza się po zbiorze przedplonu rośliny bardzo wrażliwej lub wrażliwej na ten zabieg.

Nie wolno wykonywać wapnowania bezpośrednio pod rośliny wrażliwe, takie jak len, łubin żółty, owies i ziemniaki.