Duże gospodarstwa rolne są w Polsce niedoceniane. Czas to zmienić

Sukces eksportowy Polski w segmencie rolno-spożywczym zawdzięczamy przede wszystkim gospodarstwom towarowym, które nie tylko dorównują poziomem zorganizowania i wyposażenia tym z zachodniej Europy, ale często znacznie je przewyższają. Niestety, rola i znaczenie dużych gospodarstw jest w naszym kraju wciąż marginalizowana.

Dlaczego tak się dzieje i co zrobić, aby było lepiej? Na ten temat rozmawiali w piątek w Warszawie uczestnicy konferencji "Rola dużych gospodarstw rolnych w sektorze rolno-spożywczym", którą zorganizował Bank BGŻ oraz Federacja Związków Pracodawców-Dzierżawców i Właścicieli Rolnych (patronem medialnym wydarzenia było wydawnictwo APRA i miesięcznik "Przedsiębiorca Rolny").

Podczas spotkania wiele uwagi poświęcono wnioskom płynącym ze specjalnego raportu, który przygotowali analitycy BGŻ. W dokumencie "Znaczenie dużych gospodarstw dla rozwoju polskiego sektora rolno-spożywczego" zbadano funkcjonowanie gospodarstw, których łączna powierzchnia użytków rolnych wynosi co najmniej 100 ha (określono je za duże).

Umniejszanie roli i znaczenia

W dokumencie znalazła się nie tylko ich charakterystyka, ale przede wszystkim ocena efektywności wykorzystania czynników produkcji, próba oszacowania wielkości produkcji i udziału w handlu zagranicznym. Poza tym autorzy zastanawiają się się nad tym, jak zmiany zachodzące w otoczeniu wpływają na znaczenie dużych gospodarstw dla sektora rolno-spożywczego.

- Wszelkie badania wskazują, że duże gospodarstwa są najbardziej efektywne. To one mają zdolność reprodukcji, tzn. odtwarzania majątku i inwestowania. Bez modernizacji gospodarstw trudno sobie wyobrazić jakiekolwiek możliwości rozwoju produkcji na rynek krajowy i zagraniczny - mówi prof. dr hab. Andrzej Kowalski, dyrektor Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Podkreśla, że jeżeli chcemy rolnictwa konkurencyjnego, to musimy wspierać te gospodarstwa, które się rozwijają. - Z pewnym niepokojem patrzę na umniejszanie roli i znaczenia dużych gospodarstw w Polsce. Zapominanie o konieczności wsparcia dużych gospodarstw może w krótkim okresie negatywnie odbić się na zdolności konkurencyjnej naszego rolnictwa - ostrzega Kowalski.

W jego ocenie, czy się nam to podoba czy nie, w rolnictwie muszą postępować procesy koncentracji. - Przede wszystkim należy wykorzystywać efekt skali - zastrzega dyrektor IERiGŻ.

Nie doceniają zaangażowania

Michał Koleśnikow, kierownik wydziału ds. analiz sektorowych BGŻ podkreśla, że duże gospodarstwa są w Polsce pomijane. - Panuje opinia, że całe polskie rolnictwo jest rozdrobnione i nieefektywne. Tymczasem to nieprawda. Funkcjonuje wiele dobrych gospodarstw powyżej 100 ha, które są świetnie zarządzane i radzą sobie lepiej niż niejedno gospodarstwo w Niemczech, Holandii czy Belgii - tłumaczy analityk.

Zwraca uwagę, że wydajność pracy w dużych gospodarstwach znacznie przewyższa efektywność uzyskiwaną w mniejszych podmiotach. - Analiza pokazała, że większa jest także produktywność kapitału, czyli za zainwestowaną złotówkę otrzymujemy większy przychów - zaznacza analityk.

- Duże gospodarstwa - w przeciwieństwie do małych - inwestują w rozwój. Unowocześniają produkcję i starają się odważnie zdobywać zagraniczne rynki. Blisko połowa skupowanych w Polsce zbóż i rzepaku pochodzi z gospodarstw powyżej 100 ha. W przypadku trzody chlewnej to mniej więcej jedna czwarta - wylicza Koleśnikow.

Beret i gumofilce

Bartosz Urbaniak, członek zarządu Banku BGŻ zwraca uwagę, że jednym z powodów organizacji konferencji była chęć odczarowania niekorzystnego wizerunku polskiego rolnictwa.

- W mediach obowiązuje dosyć schematyczny obraz polskiego rolnictwa. Rolnictwa karłowatego, w berecie i gumofilcach. Tymczasem widać, że duże gospodarstwa mają gigantyczny potencjał. To pełnoprawni przedsiębiorcy, którzy są zaawansowani w każdej dziedzinie. Bez tych gospodarstw polski eksport wyglądałby blado i zapewne nasz kraj byłby importerem - zauważa Urbaniak.

Michał Koleśnikow dodaje, że średnia powierzchnia gospodarstw w Polsce musi nadal rosnąć. - Jeżeli chcemy utrzymać pozycję polskiego rolnictwa na świecie, to trzeba powiększać. Siła gospodarstw musi rosnąc, bo otoczenie międzynarodowe jest coraz trudniejsze i mniej sprzyjające - podkreśla analityk.