Trudna strategia zwalczania chabra bławatka
Chaber bławatek to jednoroczna, miododajna roślina zielna, której kwiat jest wykorzystywany w lecznictwie i kosmetyce. Cierpliwi zbieracze z płatków korony uzyskują surowiec do produkcji wina, ale chaber to przede wszystkim groźny chwast!
Zachwaszcza rzepak i zboża ozime, w których wschodzi jesienią i niezwalczany zimuje. W tych samych uprawach dodatkowo kiełkuje podczas wiosny. Stanowi też problem w większości upraw jarych.
Oprócz zbóż zachwaszcza buraki, kukurydzę, ziemniaki oraz wszystkie jednoroczne gatunki bobowatych. Jest bardzo konkurencyjny, potrafi dorastać nawet do metra wysokości. Próg szkodliwości szacowany jest różnie - od 1 do 10 roślin na 1 m2, jednak już po zauważeniu nawet pojedynczych osobników należy koniecznie przystąpić do jego zwalczania.
Uwaga na zachwaszczenie wtórne
Zwalczanie chwastów w uprawie buraków cukrowych jest jednym z najważniejszych zadań, na które należy zwracać szczególną uwagę. Mała ilość opadów przed i po siewach w niektórych rejonach kraju,...
W grupie uodpornionych
Chaber bławatek jest jednym z pierwszych chwastów dwuliściennych, u którego stwierdzono tendencje do uodpornienia się. Przyczyną tego zjawiska jest prawdopodobnie fakt stosunkowo małej liczby substancji czynnych, na które jest wrażliwy, co ogranicza możliwość przemiennego ich stosowania.
Dodatkowo zalecane substancje czynne reprezentują zaledwie trzy mechanizmy działania: syntetyczne auksyny (O), inhibitory syntazy acetolaktanowej -ALS (B) oraz inhibitory fotosyntezy na poziomie fotosystemu II (C1, C2, C3). Jest jeszcze jeden problem natury praktycznej. Wśród kilku substancji czynnych skutecznie ograniczających występowanie chabra bławatka, niektóre są zalecane wyłącznie w mieszaninach. Do takich należą: bentazon, dikamba oraz florasulam.
Problem uodporniania się chwastów na herbicydy jest na tyle poważny, że jednym z zagadnień powołanego przez Radę Narodowego Centrum Badań i Rozwoju programu Biostrateg jest opracowanie strategii przeciwdziałania temu zjawisku. W ramach szczegółowego opracowania prowadzone są badania nad czterema gatunkami chwastów, w tym właśnie nad uodpornianianiem się chabra bławatka (pozostałe to: mak polny, miotła zbożowa i wyczyniec polny).
Odporność chwastów na herbicydy. Poznaj mechanizmy działania substancji czynnych
Uodparnianie się chwastów na stosowane substancje czynne nie jest zjawiskiem nowym. Trwa od lat. Problem w tym, że cały czas nasila się. Jednym z kluczowych momentów będzie opracowanie testu, który pozwoli szybko...
Syntetyczne auksyny
Nazwa grupy tych substancji czynnych sugeruje ich powiązanie z naturalnymi związkami. Rzeczywiście tak jest, a fakt ten ma dość istotny związek ze zjawiskiem uodporniania się.
Syntetyczne auksyny w celu zwalczania chwastów są stosowane w dawkach wielokrotnie przekraczających ilość ich naturalnego występowania w roślinach. Ze względu na chemiczny charakter tych związków nie są one „rozpoznawane” przez rośliny, stąd nie wytwarzają one mechanizmów obronnych, a jeżeli tak, to w zdecydowanie mniejszym stopniu niż na inne mechanizmy działania. Z tego powodu herbicydy zawierające syntetyczne auksyny należą do grupy preparatów, na które chwasty uodporniają się w najmniejszym stopniu. Głównie zalecane są w zbożach.
Chaber bławatek jest wrażliwy na 2,4-D. Substancja ta w preparatach jest wykorzystywana jako kwas lub ester. Formy estrowe (2,4-D 2-EHE) są uważane za działające szybciej i bardziej radykalnie. Jako pojedyncza substancja 2,4-D jest składnikiem kilku preparatów (Aminopielik Standard 600 SC, Dicopur 600 SL, Esteron 600 EC, Osnova 600 SL).
Skutecznie zwalcz chwasty zimujące
Na skuteczność zabiegu ma wpływ wiele czynników, ale podstawowym jest właściwy dobór herbicydu do składu botanicznego gatunków występujących w danym stanowisku. Pewne trudności może sprawić dobór kombinacji...
Dikamba jest wykorzystywana do odchwaszczania zbóż i kukurydzy. Jako pojedynczy związek stosowana jest jedynie w kukurydzy (Dicash, Dolero, Oceal 700 SG, Vermeil 700 SG). W etykietach tych preparatów nie wymieniono chabra bławatka, jako wrażliwego, mimo, że jest przez te środki zwalczany. Należy zwrócić uwagę, że kukurydza jest bardziej tolerancyjna na dikambę i można ją stosować w dawce 280-350 g s.cz./ha, natomiast maksymalna dawka w zbożach wynosi 120 g s.cz/ha. Jest to dawka wystarczająca do niszczenia chabra bławatka, chociaż bardziej efektywnego działania należy spodziewać się w kukurydzy.
Dikamba, podobnie jak 2,4-D jest komponentem wielu mieszanin, warto zwrócić uwagę, że obie substancje czynne znajdują się łącznie w składzie takich preparatów jak: Aminopielik D Max 430 EC, Aminopielik Super 464 SL, Dicopur 464 SL czy Tayson 464 SL, co warto wykorzystać w praktyce.
Pole wolne od chwastów do końca wegetacji
Siew czterech podstawowych gatunków zbóż ozimych jest rozciągnięty w czasie i obejmuje okres od późnego lata do późnej jesieni. Bez względu na termin siewu zawsze można wykonać zabieg doglebowy. Jeżeli warunki...
Fluroksypyr jest też komponentem wielu preparatów. Jeżeli dawka preparatu (mieszaniny) pozwala zastosować minimum 150 g s.cz./ha lub komponentem jest inna substancja czynna skutecznie niszcząca chabry, preparat można zastosować z dobrym skutkiem. Do takich mieszanin należą między innymi: Croupier OD (fluroksypyr, metsulfuron metylowy), Haksar Complex 260 EW (fluroksypyr, chlopyralid, MCPA), Flurostar Super SE, Tomigan Forte 102,5 SE czy Valentia 102 SE (fluroksypyr, florasulam).
Bardzo zbliżone w działaniu są dwie syntetyczne auksyny z grupy pochodnych kwasów pirydynokarboksylowych. Są to od wielu lat znane na krajowym rynku chlopyralid reprezentowany przez Lontrel 300 SL i jego kilkanaście odpowiedników, a także znacznie młodszy aminopyralid mający tylko jednego przedstawiciela w formie preparatu Runway. Obie substancje są składnikami mieszanin. Preparaty są interesujące także z powodu szerszego zakresu stosowania.
Oprócz zbóż (tylko niektóre) mają rejestracje także w rzepaku, co pozwala podczas zmianowania upraw również rotacyjnie stosować substancje czynne. Stosując chlopyralid, a zwłaszcza aminopyralid dobrze jest uwzględnić następstwo roślin, ponieważ obie substancje mimo działania nalistnego, mogą dłużej zalegać w glebie.
Inhibitory ALS
Trudno walczyć z chwastami. Na rynku nie ma zamienników
Pilnego wprowadzenia zamienników wycofanych środków ochrony roślin domaga się Zarząd Izby Rolniczej Województwa Łódzkiego. Gospodarze borykają się bowiem z coraz większymi kłopotami na polach. Pismo IRWŁ jest skierowane...
Najwyższy poziom zagrożenia powstania odporności, stwarza tribenuron metylu będący składnikiem ponad 60. herbicydów, w tym około 30., w których znajduje się jako pojedyncza substancja czynna (np. Granstar 75 WG). Bardziej korzystne jest stosowanie mieszanin.
Drugim zalecanym sulfonylomocznikiem jest chlorosulfuron (np. Glean 75 WG). Jeżeli plantator zdecydował się na stosowanie tej substancji czynnej, między innymi w celu zwalczania chabra bławatka, powinien zastosować najwyższą zalecaną dawkę (18,75 g s.cz./ha).
Oznacza to, że tego typu preparaty powinno się stosować tylko podczas jesieni. Obniżone dawki zalecane wiosną, powodują jedynie zakłócenia w prawidłowym rozwoju chabrów, co właśnie może spowodować reakcje samoobronne i być przyczyną wytworzenia się mechanizmu odporności.
Stosowanie ich w obniżonych dawkach jest bardzo popularne z powodu wysokiej skuteczności w zwalczaniu samosiewów rzepaku. Zabiegi tego typu są wskazane, jednak należy ich unikać, jeżeli na chronionym polu jednocześnie występują chabry.
Doglebowe odchwaszczanie zbóż ozimych. Osiem substancji i blisko 40 herbicydów
Program ochrony zbóż, zwłaszcza pszenicy ozimej, należy do jednych z najszerzej opracowanych. Niestety jego wycinek dotyczący zabiegów przedwschodowych jest bardzo skromny. To zaledwie osiem substancji czynnych. Ich...
Kolejnym inhibitorem ALS jest florasulam. Należy do triazolopirymidyn (nie jest sulfonylomocznikiem). Ryzyko jego stosowania jako substancji powodującej uodpornienia chabra określa się na średnim poziomie. Reprezentowany jest zaledwie przez kilka herbicydów.
W etykietach, w których został wymieniony, sklasyfikowano go jako średnio wrażliwy lub średnio odporny. W praktyce, stosowany w dawce 5 g s.cz./ha wykazuje zadowalającą skuteczność. Ponadto jest komponentem ponad 50. mieszanin fabrycznych, często z substancjami również stosowanymi w zwalczaniu chabrów. Należą do nich już wymienione z 2,4-D, aminopyralidem lub fluroksypyrem, a ponadto podobne, np. Dragon NT 450 WG (+ aminopyralid), Lancet Plus 125 WG, Tara (+ aminopyralid + piroksulam), Quelex, Renitar, Zypar (+ halauksyfen metylu) lub jedne z nowszych jak Flame Duo 354 SG (+ tribenuron) i Fundamentum (+ tribenuron + metsulfuron).
Inhibitory fotosyntezy
Zakres herbicydów o tym mechanizmie działania jest bardzo szeroki. Uważane są za substancje czynne o niskim ryzyku spowodowania uodpornienia. Chlorotoluron jest zalecany do odchwaszczania zbóż w terminie jesiennym (1000 g s.cz./ha) oraz podczas wiosny (1500 g s.cz./ha). To związek zalecany głównie do zwalczania miotły zbożowej. Spośród chwastów dwuliściennych niszczy także chabra bławatka.
Co nowego w herbicydach?
Nowy sezon plantatorzy rozpoczynają od lustracji ozimin i botanicznej analizy ich zachwaszczenia. Kolejna czynność to siew upraw jarych, ewentualne zabiegi doglebowe i nieco później także analiza zachwaszczenia. W obydwu przypadkach ważny...
W ziemniakach, w celu zwalczania chabra, można zastosować także metrybuzynę, o czym informuje tylko część etykiet (np. Aurelit, Mistral, Raba - wszystkie 70 WG) na kilkanaście zarejestrowanych. Efekt ten można uzyskać stosując metrybuzynę doglebowo (525 g s.cz./ha) lub nalistnie po wschodach ziemniaków i chwastów (350 g s.cz./ha). Przed zabiegami metrybuzyną, należy zapoznać się z listą wrażliwości ziemniaków, bowiem niektóre z odmian wykazują różny stopień wrażliwości na tę substancję czynną.
Kolejnym pozytywnym rozwiązaniem zwalczania chabra bławatka w zmianowaniu jest niszczenie go w burakach cukrowych. Substancją czynną zalecaną w tym celu jest metamitron. Zakres informacyjny o wrażliwości chabrów jest (niestety) podobny. Tylko w czterech etykietach (Burakomitron 700 SC, Django 700 SC, Django-One, Goltix Gold 700 SC) na ponad 30. wykazano ten gatunek jako wrażliwy. Efekt można uzyskać zarówno stosując metamitron w dawkach dzielonych, jak i po jednokrotnym zabiegu.
RAMKA
Podstawowym powodem zwalczania chabra bławatka jest jego konkurencyjność. Dziwi fakt, że w zaleceniach traktowany jest nieco marginesowo, bo jest to jeden z najgroźniejszych gatunków przejawiający tendencję do uodporniania.
Wykazywany jest jako wrażliwy tylko w nielicznych etykietach herbicydów, co świadczy o mało aktywnym zaangażowaniu się producentów środków ochrony roślin w strategię zapobiegania i zwalczania zjawiska odporności. Brak pełnej informacji dla przedsiębiorców rolnych jest błędem! Póki co należy ich zachęcać do poszukiwania dodatkowych, uzupełniających informacji, a także do stosowania różnego typu mieszanin z udziałem co najmniej dwóch substancji czynnych zwalczających chabry, najlepiej o różnych mechanizmach działania oraz unikania dawek obniżonych.
Tabela. Wykaz substancji czynnych zalecanych do zwalczania chabra bławatka
|
Substancja czynna |
Ilość s.cz. wymagana do zwalczania chabrów (g/ha) |
Klasyfikacja według HRAC |
|
2,4-D |
480-750 |
O |
|
Aminopyralid |
6-8 |
O |
|
Bentazon |
960-1440 |
C3 |
|
Chlopyralid |
90-120 |
O |
|
Chlorosulfuron |
15-18,75 |
B |
|
Chlorotoluron |
1000-1500 |
C2 |
|
Dikamba |
120-350 |
O |
|
Florasulam |
4-5 |
B |
|
Fluroksypyr |
120-200 |
O |
|
Metamitron |
3500 |
C1 |
|
Metrybuzyna |
350-525 |
C1 |
|
Tribenuron metylu |
15-18,75 |
B |
- Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 12-2020 - ZAPRENUMERUJ
