Państwowa ziemia wciąż cenna
W 2022 r. średnia wysokość czynszu dzierżawnego wyniosła 12,2 dt/ha, a średnia cena sprzedaży ukształtowała się na poziomie 43 446 zł zł/ha. W 2022 r. zanotowano spadek wysokości czynszu dzierżawnego o 8% w stosunku do roku 2021, natomiast ceny gruntów rolnych w omawianym okresie wzrosły o 4%.
W wyliczeniach zarówno średniej wysokości czynszu, jak i średniej ceny sprzedaży gruntów nie uwzględniono gruntów zabudowanych oraz o specyficznym charakterze (np. ze złożami kopalin, pod wodami), a także gruntów nierolnych. Z wyliczeń, w przypadku dzierżawy, wyłączono również umowy dzierżawy o ponadprzeciętnych wartościach czynszu oferowanych incydentalnie przez niektórych dzierżawców, a w przypadku sprzedaży – transakcje o ekstremalnych wartościach ceny za 1 ha.
Wysokość czynszu dzierżawnego
Średnia wysokość czynszu dzierżawnego dla gruntów wydzierżawionych przez KOWR w 2022 r. wyniosła 12,2 dt/ha. Została ona ustalona na podstawie zawartych w tym okresie ponad 3800 umów dzierżawy, w których wydzierżawiono prawie 36,5 tys. ha gruntów.
Średnia wysokość czynszu dzierżawnego uzyskanego w 2022 r.
(w dt pszenicy/ha) w poszczególnych województwach
Średnio 12,2 dt pszenicy /ha
Źródło: Departament Gospodarowania Zasobem KOWR
Najwyższe czynsze w 2022 roku uzyskano w województwach: opolskim – 24,8 dt/ha, wielkopolskim – 21,0 dt/ha i kujawsko-pomorskim – 20,2 dt/ha, a najniższe w województwach: lubuskim, zachodniopomorskim i podkarpackim odpowiednio: 6,7 dt/ha, 6,9 dt/ha i 7,4 dt/ha.
W porównaniu z rokiem poprzednim, w 2022 roku nastąpił spadek średniej wysokości czynszu o 1,1 dt/ha, tj. o 8%, przy wydzierżawieniu o 685 ha (2%) większej powierzchni gruntów i zawarciu o 69 (2%) większej liczby umów.
Zagospodarowanie państwowej ziemi w bieżącym roku
Najwyższy średni czynsz dzierżawny wystąpił w grupie obszarowej 10,00–99,99 ha i ukształtował się na poziomie – 12,6 dt/ha.
Ceny sprzedaży gruntów rolnych
14 kwietnia 2016 r. Ustawą o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości ZWRSP, wprowadzony został zakaz sprzedaży gruntów rolnych mający na celu zahamowanie silnej tendencji wzrostowej cen sprzedaży gruntów rolnych oraz przeciwdziałanie spekulacyjnemu wykupowaniu nieruchomości rolnych przez osoby, które nie zapewniały wykorzystania nabytej ziemi na cele rolnicze. Zakaz sprzedaży nie jest bezwzględny. Nie dotyczy m.in.: nieruchomości rolnych do 2 ha, nieruchomości nierolnych przeznaczonych m.in. pod budownictwo mieszkaniowe, centra biznesowo-logistyczne czy składy magazynowe, nieruchomości położonych w specjalnych strefach ekonomicznych (SSE). Średnia cena 1 ha gruntów rolnych w 2022 r. wyniosła 43 446 zł i wzrosła o 4% w stosunku do roku 2021. Cenę określono na podstawie zawartych prawie 3,5 tys. umów i sprzedanych 3,6 tys. ha.
Najwyższe średnie ceny uzyskano w województwach: pomorskim – 63 330 zł/ha, dolnośląskim – 60 750 zł/ha oraz małopolskim – 54 881 zł/ha, a najniższe ceny za 1 ha osiągnięto w województwach: lubelskim – 18 955 zł, świętokrzyskim – 31 261 zł i łódzkim – 34 313 zł.
Z analizy ceny nieruchomości w poszczególnych grupach obszarowych wynika, że najwyższe średnie ceny uzyskiwano dla nieruchomości o powierzchni do 2 ha – 52,8 tys. zł/ha, następnie w grupie 10,00 – 99,99 ha – 40,8 tys. zł/ha i w grupie 2,01 – 9,99 ha – 37,1 tys. zł/ha.
Średnie ceny sprzedaży gruntów rolnych* z Zasobu WRSP w latach 2010 – 2022 w zł/ha
Źródło: Departament Gospodarowania Zasobem KOWR
Sprzedaż gruntów nierolnych
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, oprócz nieruchomości rolnych posiada grunty nierolne. Są one wykorzystywane głównie jako tereny inwestycyjne. W latach 2016–2020 KOWR sprzedawał nieruchomości nierolne na poziomie od 600 do 800 ha. A roczne kwoty ze sprzedaży terenów inwestycyjnych w tym okresie to ok. 250-400 mln zł.
W 2022 roku KOWR sprzedał nieruchomości o powierzchni prawie 1,4 tys. ha za kwotę 780 mln zł. W tym celu zawarł niemal 1,8 tys. transakcji. Średnia cena sprzedaży 1 ha gruntów nierolnych wyniosła 568 tys. zł i była wyższa o 11% w stosunku do roku 2021.
Średnie ceny sprzedaży gruntów nierolnych (tys.zł/ha) w latach 2004 – 2022
Źródło: Departament Gospodarowania Zasobem KOWR
Najwięcej gruntów nierolnych w 2022 r. sprzedano w Oddziałach Terenowych: we Wrocławiu – 285 ha, w Gorzowie - 190 ha, w Opolu - 154 ha, w Olsztynie - 133 ha, w Pruszczu Gdańskim - 121 ha oraz Częstochowie - 105 ha. Razem w oddziałach tych sprzedano 988 ha, co stanowiło 72% sprzedanych gruntów nierolnych ogółem.
