Rolnictwo ekologiczne w Polsce rośnie w siłę
Sektor rolnictwa ekologicznego w Polsce rozwija się dynamicznie i wchodzi w fazę stabilnego wzrostu. Z raportu IJHARS „O stanie rolnictwa ekologicznego w Polsce w latach 2023–2024” wynika, że rośnie zarówno liczba producentów ekologicznych, jak i powierzchnia użytków rolnych prowadzonych metodami ekologicznymi. Najwięcej certyfikowanych gospodarstw działa w województwach podlaskim, warmińsko-mazurskim i mazowieckim, co potwierdza, że rolnictwo ekologiczne w Polsce umacnia swoją pozycję w strukturze krajowej produkcji rolnej.
Według danych IJHARS liczba producentów ekologicznych wzrosła z 23 995 w 2023 roku do 24 793 w 2024 roku, co oznacza przyrost o 3,3% w skali roku. Jeszcze wyraźniejszy progres odnotowano w powierzchni upraw ekologicznych – z 636 tys. ha w 2023 roku do ponad 691 tys. ha w 2024 roku. To wzrost o ponad 55 tys. ha w ciągu zaledwie dwunastu miesięcy. Najwięcej gospodarstw ekologicznych funkcjonuje w województwach podlaskim, warmińsko-mazurskim i mazowieckim, najmniej w opolskim i śląskim. Największy przyrost liczby producentów ekologicznych odnotowano w województwach pomorskim i wielkopolskim.
Gospodarstwa ekologiczne coraz większe i bardziej zróżnicowane
Struktura gospodarstw ekologicznych pokazuje, że sektor nie jest już domeną drobnych rolników. W 2024 roku ponad 60% stanowiły gospodarstwa o powierzchni 10–50 ha, a rośnie udział gospodarstw dużych – powyżej 50 ha. Coraz więcej producentów traktuje rolnictwo ekologiczne jako realną alternatywę ekonomiczną, inwestując w certyfikację, nowoczesne technologie i sprzedaż bezpośrednią.
Rozwój gospodarstw idzie w parze z rozwojem krajowego przetwórstwa ekologicznego. Struktura polskiego rolnictwa ekologicznego jest zdominowana przez produkcję roślinną, a największy udział w powierzchni upraw mają zboża i rośliny paszowe. W 2024 roku 34% przetwórstwa stanowiły owoce i warzywa, 35,1% pozostałe artykuły spożywcze, 13,3% zboża, a mniejsze udziały miały tłuszcze, mięso i mleko. To dowód, że polska branża ekologiczna wchodzi w fazę integracji pionowej – od pola po gotowy produkt – i coraz częściej rozwija krótkie łańcuchy dostaw oraz eksport.
Rolnictwo ekologiczne w Polsce - wsparcie i system certyfikacji
Rozwój sektora rolnictwa ekologicznego w Polsce nie byłby możliwy bez stabilnego systemu dopłat oraz funkcjonującego nadzoru. Producenci ekologiczni korzystają z instrumentów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027, które zapewniają im wsparcie finansowe i przewidują zobowiązanie do prowadzenia produkcji ekologicznej przez okres pięciu lat. Wprowadzono także nowe warianty pomocy, takie jak premie dla gospodarstw zrównoważonych roślinno-zwierzęcych oraz dla małych gospodarstw ekologicznych, co sprzyja dalszej dywersyfikacji sektora.
Równolegle funkcjonuje jeden z najbardziej rozwiniętych w Unii Europejskiej systemów certyfikacji i kontroli, który gwarantuje wiarygodność oznaczeń ekologicznych. W 2024 roku działało w Polsce 13 jednostek certyfikujących, a liczba inspektorów wzrosła do 909, co oznacza ponad 100 więcej niż rok wcześniej. Kontrola prowadzona zgodnie z przepisami unijnymi i krajowymi stanowi filar zaufania konsumentów, a połączenie stabilnego wsparcia finansowego z rzetelnym systemem certyfikacji tworzy solidne fundamenty dalszego rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce.
Wyzwania oraz perspektywy
Rolnictwo ekologiczne w Polsce staje się ważnym filarem zielonej gospodarki. Wzrost liczby gospodarstw, powierzchni upraw i rozwój przetwórstwa dowodzą, że sektor dojrzewa. Aby utrzymać ten trend, potrzebne są dalsze działania: uproszczenie procedur certyfikacji, silniejsza promocja produktów ekologicznych, długofalowe wsparcie finansowe oraz rozwój edukacji i doradztwa dla rolników. Tylko w ten sposób rolnictwo ekologiczne w Polsce będzie mogło nadal rosnąć w siłę i umacniać swoją pozycję w Europie.
