Dochody rolników pod lupą. Ich wyliczanie musi zacząć odpowiadać rzeczywistości
Wiem, że zwłaszcza w tak trudnym pod względem opłacalności produkcji roku ten statystyczny roczny dochód jest niezwykle ważny. I jego wysokość może budzić wątpliwości i pytania – podkreślił minister rolnictwa Stefan Krajewski.
Chodzi o podawany cyklicznie przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) przeciętny dochód z hektara w ramach gospodarstwa rolnego, który za 2024 r. ma poziom 5 429 zł. Rolnicy - o czym niejednokrotnie pisaliśmy - od lat krytykują ten wskaźnik, który jest wykorzystywany w różnych sytuacjach np. przez instytucje publiczne. Bo osiągniecie dochodów na tym poziomie jest niemal niemożliwe, w dodatku tworzy się w przestrzeni publicznej wizerunek rolników jako krezusów, gdy rzeczywistość jest zgoła odmienna.
5400 zł z hektara – oficjalny dochód rolnika wciąż wygląda imponująco
Dyskusja jest potrzebna
Temu tematowi był poświęcona konferencji pod hasłem „Badania dochodów indywidualnych gospodarstw rolnych”, która odbyła się 3 listopada w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW). Zorganizował ją pod patronatem resortu Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy (IERiGŻ-PIB), przy współpracy z Krajową Radą Izb Rolniczych (KRIR), GUS i Związkiem Banków Polskich.
„Resort rolnictwa nie ma realnego wpływu na to w jaki sposób wyliczany jest statystyczny dochód z 1 ha przeliczeniowego. Jednak nie pozostajemy głusi na dyskusję” – przekazało w relacji MRiRW.
Pracował specjalny zespół
Cytowany w niej minister Stefan Krajewski podkreślał swoją świadomość, że zwłaszcza w tak trudnym pod względem opłacalności produkcji roku ten statystyczny roczny dochód, który jest wykorzystywany m.in. przy ustalaniu dochodu na potrzeby stypendiów socjalnych dla młodzieży wiejskiej, jest niezwykle ważny.
„Jego wysokość może budzić wątpliwości i pytania. Dlatego na moją prośbę IERGiŻ-PIB zorganizował debatę na ten temat. Wiem, że ta dyskusja trwa od lat, ale mamy teraz opracowanie przygotowane w tym roku przez Zespół ds. pogłębionego przeglądu metodologii oraz zastosowania przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego. To ma być dyskusja na argumenty” – wskazywał Krajewski.
Izby: to raczej przychód, a nie dochód z gospodarstw. Niech liczy ARiMR
Dochody jako fundament
Podczas dyskusji zaznaczano, że dochody gospodarstw rolnych stanowią podstawę funkcjonowania rolnictwa – decydują nie tylko o bycie rodziny rolniczej, lecz także o możliwościach rozwoju gospodarstwa i inwestowania w nowoczesne technologie. Eksperci z IERiGŻ-PIB zwracali uwagę, że sposób ich ustalania jest złożony, ponieważ łączy w sobie wiele elementów: przychody z produkcji, jakość i wydajność upraw, nakłady na środki produkcji, amortyzację, koszty kredytów czy obciążenia finansowe.
„W praktyce stosuje się różne metody liczenia dochodu – od strony tworzenia (na poziomie indywidualnych gospodarstw prowadzących rachunkowość rolniczą) lub od strony podziału (stosowaną przez instytucje centralne, takie jak GUS). Dodatkowo obowiązywanie równolegle prawa bilansowego i podatkowego powoduje, że w obiegu funkcjonują dwie różne kategorie: dochód księgowy i podatkowy. W efekcie - jak podkreślono podczas konferencji - brak jednolitej metodologii sprawia, że w Polsce funkcjonuje ponad 30 różnych systemów badania dochodów rolniczych, co utrudnia ich porównywanie i planowanie skutecznych instrumentów wsparcia” – relacjonuje MRiRW.
Głos samorządu rolniczego
Nie zabrakło głosu samorządu rolniczego który zwrócił się już jakiś czas temu o zmianę sposobu wyliczania przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Obecny wskaźnik w jego ocenie nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji ekonomicznej gospodarstw, gdyż pokazuje raczej przychód niż dochód netto.
Pula na kredyty jednoprocentowe dla rolników ma sięgać 2 mld zł
„KRIR zaproponowała, by Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), na wniosek rolnika, wystawiała indywidualne potwierdzenia dochodu gospodarstwa, wykorzystując dane o powierzchni upraw i produkcji zwierzęcej. Równolegle IERiGŻ-PIB mógłby opracowywać dane referencyjne dotyczące kosztów i dochodowości poszczególnych upraw i kierunków hodowli. Takie rozwiązanie, jak podkreślali uczestnicy konferencji, mogłoby przyczynić się do bardziej sprawiedliwego i przejrzystego sposobu oceny dochodów rolniczych” – informuje resort rolnictwa.
Potrzebne wspólne działania
Jak dodaje, uczestnicy konferencji zgodzili się, że wypracowanie jednolitej metody pomiaru dochodów wymaga współpracy instytucji naukowych, statystycznych, doradczych i samorządowych.
„Tylko połączenie danych o produkcji, kosztach i regionalnych uwarunkowaniach pozwoli uzyskać obraz, który rzetelnie oddaje ekonomiczną kondycję polskich gospodarstw” – podsumowuje ministerstwo.
Źródło: MRiRW
- Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
